Het interieur in de trein gaat in de toekomst radicaal veranderen. Er komen niet meer alleen stoelen in de trein, maar ook kantoortafels, hangplekken en zelfs tribunes. Dat idee heeft NS gepresenteerd tijdens de Innovation Expo 2018. Het concept wordt het komende jaar nader uitgewerkt, getest en zo nodig aangepast.

De huidige treinen bestaan vrijwel volledig uit stoelen. Op de balkons zijn er klapzittingen en moderne treinen hebben wellicht nog loungebanken- maar meer dan dat is er meestal niet. Dat gaat in de toekomst veranderen. “De trein van de toekomst is geen huls gevuld met stoelen, maar een totaalconcept dat beter aansluit bij de verschillende types reizigers”, zegt Joost van der Made, hoofd Conceptontwikkeling bij NS. Samen met architectenbureau Mecanoo en projectinrichter Gispen heeft het spoorbedrijf een eerste opzet gemaakt hoe het treininterieur in de toekomst er uit gaat zien.

Flexibele interieurmodules

Het ontwerp is gebaseerd op reizigersonderzoek, waarbij reizigers zes categorieën activiteiten benoemden die ze graag in de trein willen doen. Daaronder waren bijvoorbeeld activiteiten waar concentratie voor nodig is, zoals werken en studeren, en ontspannende activiteiten, zoals lezen, film kijken of een spelletje doen. Daarnaast hebben sommige reizigers behoefte aan sociale activiteiten zoals bellen, gezellig samen reizen en bijpraten. “Op basis van deze drie clusters van reizigersbehoeften zijn twaalf flexibele interieurmodules ontworpen”, legt Van der Made uit. Die modules kunnen als bouwstenen in elk type trein worden toegepast, is de gedachte.

Het artikel gaat na de foto verder

Foto: Delft Trains

Zakelijke reiziger

Het huidige treininterieur is volgens Van der Made onvoldoende geschikt voor zakelijke reizigers. “Van reizigers kregen we te horen dat de afstand naar de tafels soms als te groot werd ervaren. Daardoor is het voor zakelijke reizigers moeilijker om op de laptop goed te werken.” Om dat te verbeteren heeft de NS werkplekken met hoge tafels bedacht. “Daarmee ontstaat direct ook bagageruimte voor grote koffers. Die passen prima onder de tafel,” legt Van der Made uit. De eerste klas zal in de toekomst blijven bestaan, aldus het hoofd Conceptontwikkeling bij NS. “We zijn gewend om in de eerste klas meer comfort te bieden door bredere stoelen met meer beenruimte. Maar in de toekomst zullen we de eerste-klas-reiziger vooral ook extra service bieden, zoals bijvoorbeeld een eigen scherm.”

Meer capaciteit

De bagageplekken bij de kantoortafels zijn kenmerkend voor het ontwerp. Iedere centimeter wordt benut, zeggen de betrokken partijen. Daardoor is de verwachting dat er 10% à 20% meer capaciteit voor reizigers ontstaat. Dat is zonder de staanplaatsen mee te tellen. Wel worden de plekken op bijvoorbeeld loungebanken en tribunes meegeteld. Door de extra capaciteit moet er voor iedere reiziger in de spits meer plek zijn. Buiten de spits kan de reiziger precies een plek vinden die bij zijn of haar wensen past.

Drukte in de trein

In het ontwerp is met veel dingen rekening gehouden. Zo stappen gemiddeld de meeste mensen in aan de voor- en achterkant van de trein. Daar zijn staplekken voorzien van een leuning. “Doel is om een deel van de reizigers te verleiden om verder de trein in te gaan”. Ook wil het spoorbedrijf het liefst meer informatie kunnen tonen over waar er nog zitplaatsen in de trein zijn. Druktemetingen met sensoren zijn erg kostbaar. Maar volgens Van der Made zijn er veel meer mogelijkheden om inzicht te krijgen in de drukte in een trein. Bijvoorbeeld de NS-app: “De NS-app kan straks ook persoonlijk reisbegeleiding bieden (zoals Google Maps, red.). Met anonieme data van de appgebruikers kunnen we dan bijvoorbeeld zien waar het druk is en waar het rustig is.”

Praktijktesten

De NS benadrukt dat het huidige ontwerp nog niet af is. “Het komende jaar zullen we het nader uitwerken. We moeten bijvoorbeeld nog in gesprek gaan met leveranciers, overheden en andere betrokkenen.” Ook zullen er tests plaatsvinden met reizigers. Op de Innovation Expo 2018 konden reizigers vandaag voor het eerst het nieuwe ontwerp ervaren in een virtuele omgeving. In Culemborg staat een mockup – een model op 1:1-schaal – van een trein met het nieuwe interieur. Daar kunnen reizigers het komende jaar het nieuwe ontwerp testen. “Een lege trein wordt altijd beter beoordeeld. Daarom zullen we ook tests uitvoeren met 50% en 100% bezetting”, legt Van der Made uit. In de tweede helft van 2019 moet dan grotendeels duidelijk zijn wat haalbaar is en wat niet.
2025

Per wanneer het treininterieur daadwerkelijk radicaal op de schop gaat, is nog niet precies te zeggen. De komende jaren komen diverse nieuwe treinen (SNG, ICNG) uit de fabriek met de traditionele interieurindeling. Ook de renovatie van een deel van de VIRM-dubbeldekkers is al in gang gezet. Toch is het niet uitgesloten dat er al elementen van de nieuwe interieurvisie zichtbaar zullen worden. “Bij de renovatie van de VIRM hebben we naar aanleiding van de Dutch Design Week van vorig jaar ook elementen aangepast. Het hoeft niet heel lang te duren”, zegt Van der Made. Toch erkent ook het hoofd Conceptontwikkeling dat een volledige trein met flexibele interieurmodules nog wel een aantal jaar zal duren. Bij NS spreekt men intern over het treininterieur van 2025. “2025 is symbolisch. Dat is het jaar dat de huidige hoofdrailnetconcessie afloopt. Het is ver genoeg in de toekomst om ambities te kunnen hebben, en dichtbij genoeg om het concreet te kunnen houden.”

Tekst: Treinreiziger
Foto's concept: Mecanoo