Van 18 tot 21 september 2018 vond in Berlijn weer de twee-jaarlijkse spoor-vakbeurs plaats. Tijdens dit evenement, waarbij er geintereseerden en exploitanten vanuit de hele wereld aanwezig waren, werden er veel conferenties en presentaties gehouden over alles wat maar met transport en spoor te maken heeft. Zo werden er ook diverse nieuwe treinen vanuit Europa en zelfs van ver daarbuiten gepresenteerd. Hiermee is het een mooi moment om erop terug te blikken.

Voor de InnoTrans 2018 waren er ongeveer 100 belangrijke exposanten meer in vergelijking met de editie van twee jaar geleden. Dat de beurs blijft groeien blijkt ook uit het feit dat het beursgebouw CityCube Berlin inmiddels al bezig is met de bouw van een nieuwe hal.

Dit jaar presenteerden zich 224 ondernemingen voor de eerste keer in Berlijn, waarbij er ook diverse treinfabrikanten vanuit buiten Europa aanwezig waren, en zelfs op het expositieterrein. De aanhoudende vraag geeft weer hoezeer de toonaangevende beurs wereldwijd de interesse van de wereldwijde spoorbranche opwekt. Ook biedt het terrein van de beurs zich voor 3.500 meter aan spoor waarop treinen gepresenteerd kunnen worden.

Op de beurs werden in totaal meer dan 100 treinen gepresenteerd, wat te veel is om allemaal hier op de noemen. De highlights beschrijven we in deze uitgebreide reportage.

Foto's: InnoTrans

Alstom

Coradia Stream

Een blikvanger op het buitenterrein op InnoTrans was de Coradia Stream voor Trenitalia. Dit is de tweelingbroer van de nieuwe ICNG trein van de NS die vorig jaar in Amersfoort als mock-up gepresenteerd is. De Italianen zullen als eerste de nieuwe trein krijgen, maar hebben wel gekozen voor het 'low-speed' model die 160 km/u kan rijden, en tevens ook korter is in zijn drie of vierdelige uitvoering. Opvallend hierbij is dat deze treinen, die zich ETR 103 en ETR 104 noemen, voorzien zijn van dubbele deuren in tegenstelling tot waarbij de NS een enkele deur heeft gekozen. Dit heeft te maken met de luchtweerstand van de trein bij hoge snelheden van 200 km/u.

Ook werd bij het bezoek aan de trein duidelijk dat het interieur van de trein zeer modulair is waardoor de Italianen een sterk afwijkend interieur hebben tegenover wat de ICNG aan de NS zal gaan bieden. Ook heeft de eerste trein ETR 103.001 inmiddels al testritten gemaakt en is dit de eerste trein waarmee de toelating in Italië geregeld zal worden. Naar verwachting zal deze in 2019 in Italië gaan rijden. De ICNG voor de NS zal nog even een paar jaar moeten wachten, maar duidelijk is dat deze eind dit jaar dit jaar nog de werkplaats uit zal rollen, waarna de test- en toelatingsritten plaats gaan vinden, waarna de trein bij ons in 2021 in dienst zal gaan.

Prima H4 locomotief

De Prima H4 wordt beschreven als een "milieuvriendelijke" locomotief, met bi-mode, bi-modus batterij of hybride opties beschikbaar. De gepresenteerde locomotief is besteld door SBB Infra en zal in 2019 in gebruik zal worden genomen. De loc heeft een BoBo-asopstelling, vermogen van 2 MW, een trekkracht van 300 kN, en een maximumsnelheid van 120 km/u. De afgelopen tien jaar zijn er wereldwijd meer dan 2.800 Prima-locomotieven door Alstom verkocht.

 
Links de Trenitalia POP, en rechts de Prima H4 locomotief (foto rechts: Alstom)

CRRC

New Generation Metros: "CETROVO"

Het in Europa wat onbekendere Chinese railvoertuigbouwer CRRC presenteerde dit jaar zijn "New Generation Metros", waarvan de fabrikant zegt dat het snel, milieuvriendelijk, intelligent en efficiënt is. Volgens het promotiemateriaal van CRRC heeft het platform een ​​ontwerpsnelheid van maximaal 140 km/h en kan het worden geleverd in verschillende lengstes. De carrosserieën zijn gemaakt van een koolstofvezelcomposiet, waardoor ze sterk en licht zijn.

Het van koolstofvezeltechnologie voorzien metrovoertuig "CETROVO" heeft een totaalgewicht dat 13% lichter is dan de traditionele metrovoertuigen. Dat het de 'metro van de toekomst' is blijkt dat slechts met een aanraking op de ramen de passagiers bijvoorbeeld nieuws kunnen lezen, tickets kopen of video's kunnen bekijken.

Hybride rangeer-locomotief voor DB

De nieuwe hybride AC rangeerlocomotief gemaakt door CRRC voor de Duitse Deutsche Bahn rijdt op diesel en een batterij. Het voertuig heeft een maximale snelheid van 80 km/u, en voldoet aan de Europese TSI-normen en EBA-vereisten. Hoofdzakelijk zal deze loc worden gebruikt voor goederentransport, of trekkracht bij spoorwerkzaamheden of wegsleeplocmotief voor het wegslepen van gestrande treinen. De trein wordt door de DB voornamelijk ingezet op de lightrailverbindingen rond Hamburg.

 
Foto's: ZCochrane

Hitachi

Ook Japanse Hitachi, die enkele jaren geleden het noodlijdende Italiaanse bedrijf AnsaldoBreda overgenomen heeft, is naar Berlijn gekomen. Hier presenteerden ze de Rock-trein voor TrenItalia, net zoals de Alstom "Pop" Coradia Stream vernoemd naar muzieksoorten. Deze dubbeldekstrein is een prototype voor de nieuwe intercity's van de Italiaanse vervoerder. De maker noemt haar trein een "meesterwerk" op de expositie van dit jaar. Opmerkelijk is de indeling met bochtige trappen naar boven en de mogelijkheid voor het opladen van elektrische fietsen, en een speciaal kinderzitje in de toilet.

In 2016 won Hitachi Rail Italië een raamcontract ter waarde van € 2,6 miljard voor de levering van maximaal 300 dubbeldeks-treinen. De eerste bestelling was voor 39 vijf-delige treinstellen. Ze bieden een plaats aan voor maximaal 656 personen en bereiken een maximale snelheid van 160 km/u, en worden geproduceerd op locaties in Pistoia, Napels en Reggio Calabria.

 

Siemens Mobility

Vectron Dual

De nieuwe Vectron Dual-modus is hybride en kan zowel als diesel- en als elektrische locomotief worden gebruikt. Op geëlektrificeerde spoortrajecten wordt de hybride variant van de bestaande Vectron aangedreven via de bovenleiding om brandstof te besparen en onderhoudskosten te verminderen. De locomotief kan op niet-geëlektrificeerde trajecten in de dieselmodus worden geschakeld.

Het Vectron Dual Mode-concept stelt haar gebruikers in staat om hun duurzame waarde gedurende de levenscyclus van de locomotief te vergroten. De locomotief is ontworpen voor goederenvervoer in Duitsland en is te bestellen vanaf eind september 2018. De nieuwe trein is vanwege de gebruikte spanning en het geïntegreerde beveiligingssysteem niet geschikt voor gebruik op het Nederlandse spoor. De volledige elektrische meerspannings-variant van de Vectron is dat overigens wel sinds vorig jaar oktober.

De Vectron Dual-modus is gebaseerd op techniek van de Siemens Vectron. De locomotief heeft een spoorbreedte van 1.435 mm en weegt 90 ton. De locomotief is ontworpen om te werken op een 15kV wisselstroom systeem en is uitgerust met het PZB-treinbeveiligingssysteem. Ongeacht de bedrijfsmodus, ontwikkelt de locomotief een vermogen van 2.000 kW. De dieseltank van de Vectron Dual heeft een inhoud voor 2500 liter brandstof. De topsnelheid van de locomotief is 160 km/uur.

Siemens Mobility presenteerde de Vectron Dual Mode als een interactief model tijdens InnoTrans 2018 in Berlijn, waarbij er ook andere nieuwe ontwikkelingen zullen worden gepresenteerd.
Foto: Siemens Mobility

Smartron

In maart van dit jaar heeft Siemens een nieuwe locomotief gepresenteerd voor het Duitse spoorvervoerders: De 'Smartron'. Deze volwaardige locomotief is speciaal bedoeld voor de goederenindustrie en maakt gebruik van alle voordelen van standaardisatie, waardoor deze voor veel doeleinden in te zetten is. De nieuwe locomotief is bedoeld voor de markt in Duitsland en is zeer kostenefficiënt te noemen. De Smartron heeft al zijn toelating verkregen voor de diensten in Duitsland.

De Smartron is gebaseerd op beproefde techniek van de Vectron, die al meer dan 100 miljoen kilometer aan bedrijfszekerheid heeft bewezen. De locomotief heeft een maximaal vermogen van 5,6 MW en een topsnelheid van 140 km/u. De trein rijdt op normaalspoor en weegt ongeveer 83 ton. De Smartron is ontworpen voor het 15-kV wisselstroomsysteem en is uitgerust met het PZB / LZB-treinbeveiligingssysteem. De locomotief wordt geleverd in de standaardkleur "Capri Blue".

De techniek van deze 'standaard-locomotief' laat het niet toe om ingezet te kunnen worden in Nederland of België. Het zusje hiervan, de Vectron, kan dat overigens wel.

Desiro HC (Rhein Ruhr Xpress)

Siemens heeft een nieuw ontwerp ontwikkeld voor de RRX vloot op basis van het succesvolle Desiro platform. De trein zal gaan rijden in in het gebied van de Ruhr-Rhine. Elke trein bestaat uit vier rijtuigen, waarvan de uiteinden enkeldeks zijn, en de middelste rijtuigen dubbeldeks zijn. Elke trein heeft een zitcapaciteit van 400 personen. De treinen zijn ontworpen in een wit, grijs, zwart en oranje kleurenschema. Het ontwerp van de RRX gaat door in het interieur, waar royale zichtlijnen en grote ramen een aangename sfeer geven.

Daarnaast hebben reizigers in de RRX Wi-Fi toegang en stopcontacten in de hele trein. De beschikking over uitklaptafels en leeslampjes in de eerste klas, evenals geavanceerde informatiesystemen en energiezuinige airco's. De trein zelf heeft een maximumsnelheid van 160 km/u en gaat rijden in het van Rhine- and Ruhrgebied.

 

Siemens Novo

Een van de nieuwste pareltjes van Siemens is momenteel de Siemens Novo. Dit is de opvolger van de Siemens Velaro-serie welke ook beter bekend staat als de ICE-trein. De Novo belooft een nieuwe generatie hogesnelheidstrein te worden die economisch zuiniger is en tevens nog modulairder dan de bestaande Velaro. Op het huidige moment is er al een tussenbak als prototype gebouwd die meetritten rijdt op het Duitse spoor, maar een echte trein is er nog niet. Om toch de nieuwe Siemens Novo te kunnen presenteren werd er wel een mock-up van de kop getoond op de expositiestand.

 
Foto's: Siemens

Desiro ML ÖBB Eco

Siemens presenteerde op de beurs ook nieuwe innovatie voor de Desiro MainLine: De Eco-veriant. Deze trein die als prototype werd gepresenteerd voor de ÖBB is is energiezuinig en voorzien van een hybride-systeem welke maximaal 140 kilometer per uur kan rijden. Hiermee kan de trein zowel op batterijen rijden als via de bovenleiding. De bovenleiding wordt hierbij gebruikt om de trein op te kunnen laden. Hiermee heeft deze trein 50 procent minder CO2-uitstoot dan bij dieselmotoren van andere treinen. De eerste testritten met passagiers zijn gepland in de tweede helft van 2019.

Siemens en ÖBB zullen deze technologie de komende periode grondig testen in een pilot-project, en deze in de komende maanden het systeem ontwikkelen zodat er een nieuwe treinserie mee kan worden gebouwd. De treinen zijn voorzien van 244 zitplaatsen en hebben ene lengte van 75 meter. De trein is geschikt voor 15 kV wisselspanning en 25 kV wisselspanning.

 
Foto links: Siemens; Foto rechts: Treinenweb

Stadler

De Zwitserse producent voor diversen railvoertuigen was ook weer aanwezig. Op het buitenterrein stond werd het aantal treinen vergeleken met de vorige editie weer flink overtroffen. Een selectie hiervan lichten we in deze reportage uit.

HVLE Eurodual-locomotief

De Duitse vrachtvervoerder HVLE is een klant van Stadler die de Eurodual-locomotief in gebruik heeft, nadat hij in maart 2016 een bestelling voor 10 zesassige locomotieven bevestigde. De krachtpatser is in het Spaanse Valencia gebouwd, en is in staat om passagiers- en goederentreinen te trekken tot 160 km/u in diesel- of elektrische aandrijving. De trein heeft een vermogen van 7 MW bij 25 kV 50 Hz elektrificatie of 4 MW van een 1,5 kV gelijkstroomvoeding. De Stage IIIB-conforme Caterpillar C175-16 dieselmotor heeft een krachtig vermogen van 3 MW. De Eurodual kan in verschillende configuraties worden geleverd.

 

SüdOst Bahn 'Traverso'

Stadler levert ook voor de Zwitserse vervoerder Südostbahn 11 goudkleurige elektrische Traverso FLIRT-treinen voor Voralpen-Express-diensten die in juni 2016 werd geplaatst. Deze treinen zijn uitgebracht als de zes achtdelige en vijf vierdelige varianten. De maximale snelheid ervan is 160 km/u. De stellen zijn voorzien van een nieuw ontwerp welke effectief onderhoud eenvoudig mogelijk maakt.

Voor de passagiers zijn de treinen voorzien van een hoogwaardig interieur die is afgestemd op de behoeften van verschillende gebruikers. De zijn gepland om op de route St Gallen - Luzern in dienst te treden vanaf december 2019.

 
Foto rechts: Stadler

Mälartag KISS

Het is de eerste van 33 dubbeldekkertreinen die Transitio - in opdracht van Mälab - bij Stadler heeft besteld. De KISS dubbeldekkers zijn al in gebruik in Zwitserland, Oostenrijk, Duitsland, Luxemburg, Rusland, Georgië en Azerbeidzjan en werden ook verkocht aan de Verenigde Staten. De treinen zijn voortgeborduurd op de techniek van de FLIRT, welke momenteel door Stadler zowel als regionale trein als enkeldeks-intercity wordt gebouwd

De Mälab-joint venture van lokale autoriteiten in de regio's Stockholm, Sörmland, Örebro en Västmanland in Zweden heeft 33 dubbelkdeks KISS-treinen besteld voor Mälartåg-diensten op vier hoofdverbindingen. De vierdelige wagens zijn 105 meter lang en ontworpen voor een maximumsnelheid van 200 km/u. Ook is er rekening gehouden met bescherming van de trein bij aanrijding met wild, wat in Scandinavië regelmatig gebeurt.

De dubbeldekstreinstellen zijn ongeveer 105 meter lang, zijn voorzien van 357 verstelbare stoelen. Het interieur is ontworpen voor dagelijkse zakelijke en regionale reizen met een reistijd van ongeveer een tot twee uur. Passagiers kunnen gebruik maken van stopcontacten, WiFi en hun reis volgen op reisinformatieschermen. Grotere bagage en fietsen kunnen ook gemakkelijk worden vervoerd en opgeborgen. Er zijn drie toiletten aanwezig waarvan er één is voor passagiers met beperkte mobiliteit. De machinistcabine is tevens voorzien van toegangsdeuren.

 

Greater Anglia FLIRT hybride

Deze trein met afwijkend grensprofiel wordt geleverd voor Abellio's dochteronderneming Greater Anglia. Het vervoersbedrijf Greater Anglia heeft straks de beschikking over 58 speciaal gebouwde FLIRTS voor Engeland in de regionale (755-serie) en (745-serie) intercity variant. De waarde van het contract is 600 miljoen Britse pond wat omgerekend 684 miljoen euro is.

Het contract werd in in oktober 2016 getekend, en omvat tien twaalfdelige elektrische FLIRT-stellen voor de dienst op voor Londen - Ipswich en Norwich-diensten; tien twaalfdelige elektrische FLIRT-treinen voor Stansted Express-luchthavendiensten; 24 vierdelige bi-courante (diesel en elektrische) FLIRT-treinen voor regionale diensten; en 14 driedelige bi-courante treinen voor regionale diensten.

De vloot wordt gefinancierd door Rock Rail East Anglia, dit is een joint venture tussen Rock Rail, Aberdeen Standard Investments en GLIL Infrastructure. De eerste treinen zullen in het najaar in Engeland aankomen, waarbij deze in het voorjaar van 2019 in dienst zal gaan. Alle stellen hebben airconditioning, tegenoverelkaar geplaatste zitplaatsen, wifi, stopcontacten en realtime passagiersinformatiesystemen.

 

Glasgow metro

Stadler presenteerde op 20 september zijn eerste vier-delige metrotreinstel voor gebruik op in de metro van GlasGow. De metro zal zelfrijdend zijn. In maart 2016 heeft het vervoersbedrijf van Glasgow voor  200 miljoen pond de order aan van Stadler en Ansaldo STS goedgekeurd wat goed is voor een levering van 17 onbemande treinen, signalering, telecom, een controlecentrum voor operaties en platformschermdeuren. Dit maakt deel uit van een moderniseringsprogramma van £ 288 miljoen voor de cirkelvormige metrolijn van 10,5 km en 15 stations. Zodra de volledige vloot naar verwachting in 2020 is opgeleverd, zijn 16 treinen nodig om de piekdienst te kunnen uitvoeren. De treinen zullen in eerste instantie tijdelijke bestuurderscabines hebben die na de overgang worden verwijderd naar bestuurderloze bediening is voltooid.  De trein is uitgerust met een extra verborgen stuurstand voor als het nodig is, zoals in nood. Er zijn 104 stoelen plus zes opklapbare stoelen en capaciteit voor 199 staande passagiers op 6 / m2. De buitenste aangedreven auto's hebben elk twee 1.200 mm brede deuren per zijde, met een dubbele deur op elk van de tussenliggende aanhangwagens. De trein heeft doorloopgangen.

De stellen met aluminium behuizing worden geassembleerd in de fabriek van Stadler in Altenrhein in Zwitserland. Selectron levert het voertuigbesturingssysteem en ABB levert tractieomvormers. De metrostellen halen hun vermogen op 600 volt gelijkstroom vanaf een derde-rail en hebben een maximumsnelheid van 58 km/uur.

Foto's: InnoTrans

Techniek en innovaties

Niet alleen draait de vakbeurs om de presentatie en expositie van treinen, maar is er ook in verschillende hallen veel te bewonderen over diverse techniek waaruit een trein bestaat. Dit varieert van diverse kabels en aansluitingen tot complete installaties en aansturingen voor diverse systemen, zoals deurbedieningen, klimaatinstallaties, reisinformatiesystemen en de aandrijvingsmotoren. Ook waren er innovaties te zien voor rangeerwerk, met als voorbeeld een speciale camera voorop een rangeerlocomotief die het spoor in beeld brengt, en waarbij rangeerders op een tablet direct zicht hebben op de route die de locomotief zal afleggen.

Ook was er veel aandacht voor comfort en ergonomie voor zowel passagiers als machinisten en waren er diverse nieuwe innovaties te zien. Zo viel ons tijdens ons bezoek een stand op met twee bekende NS-stoelen in de SLT-Sprinter. Het Nederlandse bedrijf BMS Projectstoffering reviseert in opdracht van de NS de bestaande stoelzittingen. Hun huidige project is de vervanging van het meubilair in de SLT-treinen, maar ook waren ze verantwoordelijk voor de vervanging ervan in de ICM, en de DDM-1 treinen. Ook waren er veel andere snufjes te zien, zoals moderne stoelen voor passagiers en verstelbare stoelen voor machinisten die hun controleknoppen voor de benieuwing van de trein in hun armleuning hebben.

Slotwoord

Wat we in deze reportage hebben besproken is een kleine greep van de technieken en innovaties die de twee-jaarlijkse vakbeurs toont. Het is onaandoenlijk om op alles hiervan in te gaan. Bij de ingang van de de CityCube werden er zelfs grote boeken uitgedeeld met de dikte van een telefoongids waarin alle exposanten werden benoemd met hun locatie in het grote beursgebouw. Dit geeft al aan hoe groot en uitgebreid de vakbeurs al is. Uiteraard zijn onze plannen om er over twee jaar weer bij te zijn. Wie weet wat de beurs ons nog meer zal brengen. We verwachten zelfs nog meer locomotieven die emissie-vrij zullen zijn, en nog meer innovaties met betrekking op zuiniger rijden en meubilair met verbeterd comfort.