Klik hier voor het overzicht van de treinstelnummers

De VIRM is de nieuwe naam van DD-IRM. Dit zijn dubbeldekstreinen van de NS welke als intercity rijden.

Historie

Tussen 1994 en 1996 werden 290 nieuwe dubbeldeksbakken afgeleverd, 47 door De Dietrich en de rest door Talbot uit Aken. Met deze bakken werden 34 driedelige en 47 vierdelige treinstellen gevormd.

Net als de vorige generatie dubbeldekstreinen (DD-AR) worden de bakken van IRM op rijtuigniveau onderhouden, waardoor er feitelijk geen sprake is van treinstellen, maar van treinstammen. Daarom werd de IRM mechanisch en pneumatisch gekoppeld met automatische koppelingen, zodat de bakken eenvoudiger van en aan elkaar te koppelen zijn, dan bij treinstellen. Het treinstelnummer werd gevormd door het baknummer van de ABv3/4 (zie onder): een driewagenstam met ABv3/4 380 8001 kreeg nummer 8201, een vierwagenstam 8401. Een 8201 en 8401 op het zelfde moment kon dus niet voorkomen.

In het jaar 2000 werd een bestelling geplaatst voor nieuwe rijtuigen, deze waren bedoeld om de bestaande treinstellen te verlengen: de driedelige stellen werden vierdelig, de vierdelige werden zesdelig. Zo ontstond het verlengd interregiomaterieel (VIRM). De verlengde treinen, de serie VIRM-1, werden genummerd in de 8600- en 9400-serie. Het interieur van de nieuwe bakken wijkt af van het oude, met een ander type stoelen en (alleen op de benedenverdiepingen) meer coach-opstelling.
Na de verlenging volgden nog drie series geheel nieuw gebouwd stammen (VIRM-2, -3 en -4), deze werden genummerd in de series 8700 en 9500.

In 2007 besloot de NS een vervolgorder te plaatsen voor 205 nieuwe rijtuigen, hiermee moesten weer 50 nieuwe vierdelige V-IRM's worden gefabriceerd, dit zou de de 4e VIRM serie moeten worden, en werden vanaf medio 2008 tot medio 2e kwartaal 2009 geleverd door Bombardier. Bij deze levering zijn diverse dingen aangepast vergeleken met eerdere geleverde series. Zo is het interieur lichtelijk aangepast met andere stoelen, zijn de cateringliftjes verdwenen wat een grotere doorlooptrap naar boven en beneden geeft, en zijn de 1e klas plaatsen voorzien van een stopcontact. Ook is er een gesloten toilet systeem (bioreactor) ingebouwd en zijn de buitendeuren voorzien van een rode-lamp om aan te geven als de deuren sluiten. Deze laatste serie bevondt zich in de reeks: 9546-9596.

Treinstelnummering

De nummering van de (V)IRM is simpel, maar kent toch enige systematiek. De IRM werd eerst besteld in twee series: 8200 en 8400 (3 en 4-delig). Toen de treinen tot VIRM werden verlengd werd dit omgenummerd naar 9400 (3 naar 4-delig) en 8600 (4 naar 6-delig). Latere vervolgbestellingen VIRM werden in serie 9500 en 8700 ingedeeld.

De nummering van de V-IRM treinstellen is als volgt:
VIRM 1-IV: 9401 - 9481 (voor verlenging 3 naar 4 bakken was het 82xx)
VIRM 1-VI: 8601 - 8681 (voor verlenging 4 naar 6 bakken was het 84xx)
VIRM 2-IV: 9502 - 9526
VIRM 2-VI: 8701 - 8723
VIRM 3-VI: 8727 - 8746
VIRM 4-IV: 9547 - 9597

Let op: Dit zijn de nummerreeksen waarin bestaande treinen in kunnen bestaan. Bij het veranderen van de bak-samenstelling van een trein kan het nummer ook in een andere reeks ingedeeld worden.

Bouw en de techniek

De VIRM is uitgerust met energiezuinige draaistroomtractie. Om de gelijkstroom van de bovenleiding om te vormen tot draaistroom, wordt de bovenleidingspanning middels de lijnchopper omgevormd tot een lagere gelijkspanning van vaste grootte, die op zijn beurt door 3 inverters in draaistroom voor de tractiemotoren wordt omgezet. Een probleem met deze techniek is het "doedelzakgeluid" dat vrijkomt en dat het reizigerscomfort negatief beïnvloedt, in een aantal treinseries bleek dit op het hoogtepunt te komen. Er kan in treinschakeling worden gereden met maximaal vier treinstammen tegelijk.

De VIRM is voorbereid op inbouw van een transformator voor bedrijf onder een bovenleidingspanning van 25 kV, die in de toekomst mogelijk wordt ingevoerd op het Nederlandse spoorwegnet. Echter deze mogelijkheden zijn nooit benut. De NS heeft ander type treinen besteld voor ritten op de HSL, waaronder de inmiddels definitieve teruggestuuude Fyra V250-treinstellen, TRAXX-locmotieven serie met de getrokken en aangepaste ICR-rijtuigen, en de nieuwe ICNG.

Voor het remmen beschikt IRM over elektropneumatische schijfremmen op de loopdraaistellen en de mogelijkheid tot elektrodynamisch remmen op de motordraaistellen. De remenergie van de dynamische rem kan worden teruggevoerd naar de bovenleiding (recuperatie) of via de afleidingschopper in remweerstanden worden omgezet in warmte. Tevens beschikt het treinstel voor noodgevallen over permanentmagneetremmen, die bij snelremmingen op de spoorstaven worden neergelaten. De magneetrem dient tevens als parkeerrem. De V-IRM is de eerste (en enige) trein in Nederland die van permanente magneetremmen is voorzien. Voor de klimaatbeheersing is de hele trein voorzien van airconditioning, waarbij de ramen van de trein niet meer geopend kunnen worden. Met het systeem wordt in elk rijtuig en elke verdieping afzonderlijk de luchtbehandeling geregeld. De treinstellen werden uitgerust met liftjes om met een cateringtrolley alle afdelingen te kunnen bereiken. Deze liftjes werden geplaatst tussen de trappen naar de boven- en benedenverdiepingen. Daardoor werden de trappen smal. Sinds het afschaffen van de treincatering in 2003 worden de liftjes niet meer gebruikt, en bij een vervolg serie zijn ze niet meer ingebouwd en zijn de trappen dus flink verbreed.

Ook is de VIRM in beide cabines uitgevoerd met een diagnosesysteem voor beproeving, controle en, opzoeken van storingen en diverse 'know-how's'' welke bedoeld zijn voor de machinist en de monteurs. De machinist gebruikt het systeem, dat met een display op de stuurtafel is uitgerust, om de trein voor vertrek te beproeven, de conducteur om de bestemmingsdisplays in te stellen (mocht dit niet automatisch gaan) en de storingsmonteur voor het stellen van een diagnose. Ook zijn er diverse zaken te monitoren, zoals snelheid, luchtdruk, spanning, vermogen, werking ATB-systeem etc.

Modernisering VIRM-1

In 2014 wordt begonnen met de tussentijdense levensduurverlenging van de VIRM-1 serie. Tijdens de modernisering zullen er uiteindelijk 418 rijtuigen van maar liefst 81 treinstellen onder handen worden genomen, waarna ze vanaf 2016 een stuk comfortabeler en duurzamer weer in dienst genomen werden.

De verbouwde treinen krijgen op de bovenverdieping een inrichting die uitnodigt om te werken en lezen met tweezitsbankjes, terwijl de benedenverdieping met loungebanken en bankjes tegenover elkaar juist informeel is. Ditzelfde concept is ook gebruikt bij de modernisering van het DD-AR naar het nieuwe DDZ-project, waar DDZ voor Dubbeldekker Zones staat. Ook zal het interieur naar verwachting een haast gelijke uitstraling krijgen met deze trein, en zal de voormalige mini-barlift dienst gaan doen als een bagage-kast. In 2020 verliet de laatste VIRM de werkplaats en werd er begonnen aan de VIRM-2/3 reeks.

Modernisering VIRM-2/3

Op 17 november 2020 heeft de NS het vernieuwde interieur en de livrei van de VIRM gepresenteerd, die ook beter bekend staat als de 'flow'. De nieuwe kleurstelling zal worden toegepast op alle nieuwe treinen die de NS bestelt of gemoderniseerd worden.

De modernisering van deze serie bestaat uit 45 treinstellen, en dus 242 rijtuigen. In vergelijking met de VIRMm-1 serie krijgt deze een vernieuwd interieur met ander meubilair met onder andere loveseats op de balkons en ‘stits' waar de reizigers staand tegenaan leunt. De reiziger kan overal in de trein stopcontacten en USB-poorten te vinden. De bagageruimte die in de gemoderniseerde VIRM-1 serie werd geïntroduceerd is niet meer teruggekeerd. Wel zijn er nieuwe elementen in de trein te vinden, zoals nieuwe jashaakjes bij de zitplaatsen en nieuwe kunst op de de wanden. Daarnaast wordt ook de technische kant van de trein aangepast met duurzame verlichting en een nieuw klimaatsysteem.

In mei 2023 was bekend dat het werk aardig opschietn, en dat er nog ongeveer 13 stellen gemoderniseerd moeten worden.

Modernisering VIRM-4

In februari 2022 maakte de NS bekend dat ook de VIRM-4 serie wordt gemoderniseerd. De eerste trein gaat najaar 2023 naar NS Treinmodernisering in Haarlem om gerenoveerd te worden en wordt dan het prototype voor de overige treinen.

Eind 2025 zal de vernieuwde dubbeldekker in de dienstregeling gaan rijden. De resterende 50 treinen zullen tussen 2026 en 2028 worden gemoderniseerd. In totaal zullen er 204 rijtuigen opgeknapt worden. De treinen zullen een vergelijkbare uitstraling krijgen als de huidige serie waarvan de eerste trein in juni 2021 is gepresenteerd. De opknapbeurt zal 323 miljoen euro gaan kosten.

ERTMS in VIRM

Op 15 september 2022 maakte de NS bekend dat de VIRM treinstellen voorzien zullen worden van het ERTMS-beveiligingssysteem. Er is hiervoor een contract getekend met Siemens Mobility. Met ERTMS kan de machinist straks op een scherm in zijn cabine zien wat er op het spoor voor hem gebeurt. Het systeem zelf wordt ETCS genoemd.

De trein krijgt extra en nieuwe computerapparatuur en digitale communicatieapparatuur zoals een nieuwe GSM-R en een beeldscherm voor de machinist. De ombouw van een eerste prototype is momenteel nog niet van start gegaan omdat het proces zich momenteel nog in de ontwerpfase bevindt.

Specificaties

Dit zijn de specificaties van de DD-IRM / VIRM dubbeldeks treinstellen. DD-IRM (DubbelDeks Interregio Materieel) is de onverlengde versie van hoe de eerste generatie uit de fabriek werd afgeleverd. En de verlengde en opvolgende generaties werden VIRM genoemd: Verlengd InterRegio Materieel.

Eigenschappen	IRM / VIRM
Type	Vier generaties: 1: DD-IRM-III, DD-IRM-IV (origineel) / VIRM-IV, VIRM-VI (verlengd) 2: VIRM-IV, VIRM-VI 3: VIRM-VI 4: VIRM-IV
Aantal	III: verlengd tot VIRM-IV IV: 98 VI: 80
Serie	1: 8201-8281, 8401-8481 (origineel) / 9401-9481, 8601-8681 (na verlenging) 2: 9501-9525, 8701-8725 3: 8726-8746 4: 9547-9597
Fabrikant	Talbot (vanaf 1995 Bombardier) De Dietrich (alleen de 47 stuks ABv5-rijtuigen van de DD-IRM)
Vervoerder	NS
Bouwjaar	1991-2009
Indienststelling	1: 1994-1996 2/3: 2002-2005 4: 2008-2009
Samenstelling	van de bakken: DD-IRM-III (1): mBvk1 + ABv3 + mBvk2 DD-IRM-IV (1): mBvk1 + ABv5 + ABv4 + mBvk2 VIRM-IV (1/2/4): mBvk1 + ABv6 + ABv3 + mBvk2 VIRM-VI (1/2/3): mBvk1 + ABv5 + mBv7 + ABv6 + ABv4 + mBvk2
Aantal delen	III: 3 bakken IV: 4 bakken VI: 6 bakken
Asindeling	III: 2'Bo' + 2'2' + Bo'2' IV: 2'Bo' + 2'2' + 2'2' + Bo'2' VI: 2'Bo' + 2'2' + 2'Bo' + 2'2' + 2'2' + Bo'2'
Spoorbreedte	1435 mm
Massa	III: 183,4 (1) ton IV: 234,0 (1)  236,8 (2/4) ton VI: 349,0 (2/3) ton
Aslast	max. 21,3 t
Lengte over buffers	DD-IRM-III: 81,06 m DD-IRM-IV: 107,56 m VIRM-IV: 108,56 m VIRM-VI: 162,06 m
Breedte	3020 mm
Hoogte	4670 mm
Omgrenzingsprofiel	NL1
Maximumsnelheid	160 km/h
Dienstsnelheid	140 km/h
Vloerhoogte	1163 mm (balkon) 356 mm (onder) 2444 mm (boven)
Deuren	Pneumatische zwenk-zwaaideuren III: 6 per zijde IV: 8 per zijde VI: 12 per zijde
Deurbreedte	1300 mm
Aantal zitplaatsen	Totaal: III: 288 IV: 387-410 / 4021 VI: 593-600
Zitplaatsen 1e klas	III: 47 IV: 61-64 / 781 VI: 129-132
Zitplaatsen 2e klas	III: 228 IV: 310-330 / 2921 VI: 438-442
Aantal klapzittingen	III: 13 IV: 16 / 321 VI: 26
Aantal staanplaatsen	III: onbekend IV: 186 VI: 276
Stroomsysteem	1500 Volt DC
Vermogen	III: 1608 kW IV: 1608 kW VI: 2412 kW
Treinbeïnvloeding	ATB EG (en in de toekomst ETCS)
Treinradio	GSM-R
Koppeling	Scharfenberg