Er blijkt uit onderzoek van spoorbeheerder ProRail dat er meer dassen onder de sporen zitten dan aanvankelijk werd gedacht. Er zijn op een paar honderd plekken in de directe omgeving het spoor sporen van dassenactiviteit gemeld, wat schadelijk kan zijn voor het spoor. Daarom worden er extra inspecties uitgevoerd.

Niet alle dassen bij het spoor veroorzaken problemen door graverij. Wanneer dat wel het geval is, neemt ProRail in samenwerking met bevoegde instanties maatregelen om de veiligheid van het spoor te waarborgen. Sinds 2023 zijn al negen dassenlocaties aangepakt, wat veel inzichten heeft opgeleverd. Zo blijkt herstelwerk tijdrovend, complex en kostbaar. Daarnaast is het moeilijk en duur om dassen met preventieve maatregelen uit het spoor te weren.

Snel ingrijpen bij graverij bespaart kosten en is beter voor de das. Hoe langer een das in een spoordijk woont, hoe ingrijpender de verhuizing wordt en hoe groter de risico’s op verzakkingen. Wanneer dit gebeurt, moeten treinen langzamer rijden totdat het probleem is opgelost. Dit gebeurde bijvoorbeeld bij Ravenstein, waar het herstellen van de schade uiteindelijk veel geld kostte. Omdat het spoorbudget al onder druk staat, is het extra belangrijk om snel en efficiënt op dassenproblematiek te reageren.

Beter beleid

Snel handelen is voor ProRail belangrijk, maar de huidige wet- en regelgeving maakt snelle actie lastig. Vergunningprocedures duren lang, waardoor ingrijpen wordt vertraagd. ProRail pleit daarom voor beter beleid, waarbij ecologie, kosten, tijd, veiligheid en maatschappelijk belang evenwichtiger worden afgewogen.

Samen met ministeries en andere betrokken organisaties werkt ProRail aan een efficiëntere en evenwichtigere aanpak. Het doel is om zowel de veiligheid van het spoor als de bescherming van de das te waarborgen, zonder onnodige vertragingen en hoge kosten.

Maatregelen

ProRail heeft een landelijke monitoringronde opgezet naar aanleiding van beschadigde spoordijken bij Molkwerum en Esch in 2023. Daarnaast wordt gewerkt aan nieuwe methoden om dassenactiviteit eerder te signaleren en beter in kaart te brengen. Samen met The Field Work Company test ProRail een 'robotmol' (De Burrow Surveyor), een rupsvoertuigje met sensoren dat gangenstelsels in kaart brengt. Dit versnelt de schadeanalyse. Voor deze innovaties wordt samengewerkt met ecologische bureaus, Stichting Das & Boom, RVO en meerdere ministeries.

Bij Esch werd opnieuw dassengraverij aangetroffen, vlak naast een eerder aangepakte locatie. Dit leidde tot een verzakking van het spoor, die inmiddels is hersteld. Daarnaast werden drie nieuwe gangen ontdekt. Twee daarvan zijn direct afgesloten met eenrichtingsdeurtjes zodat de das niet meer kan terugkeren, terwijl de derde nog tien dagen onderzocht werd of dit een speciale 'kraamkamer' zou zijn. Deze voorbeelden uit het onderzoek benadrukt hoe lastig monitoring is, vooral wanneer begroeiing het zicht belemmert. De situatie bij Esch toont aan dat dassen het spoor blijven opzoeken als leefgebied, waardoor voortdurende monitoring noodzakelijk blijft.