Klik hier voor het overzicht van de treinstelnummers

De Motorpost (Plan mP) is een Nederlands elektrisch motorrijtuig, speciaal ingericht voor het vervoer van post. Deze rijden niet meer in dienst van de PTT Post, maar enkel als meettrein of museumtrein.

Geschiedenis

In de jaren zestig werden 35 speciaal voor het postvervoer ontworpen postmotorrijtuigen aangeschaft ter vervanging van de oude Blokkendoosrijtuigen. De serie werd genummerd in mP 3000 en is afgeleid van het Elektrisch Materieel '64. De rijtuigen zijn in 1965 en 1966 gebouwd door Werkspoor in Utrecht. Deze treinen reden in het post-sternet tussen diverse speciale post-overslag station en vooral in de nachten. Vaak reden deze treinen gecombineerd met andere Motorposten of een aantal losse postwagons (type: Hbbkkss).
Het postvervoer werd in 1997 gestaakt en sindsdien werden de treinen voor een deel terzijde gezet of ingezet voor werkplaats-transport van NedTrain of als meettrein. Inmiddels zijn er nog een stuk of 8 Motorposten over en is de rest inmiddels gesloopt.

De Motorposten

In tegenstelling tot Mat '64, dat van Scharfenbergkoppelingen is voorzien, heeft een mP 3000 conventionele schroefkoppelingen en buffers, waardoor koppeling met de postrijtuigen Plan C, Plan E en Plan L en met goederenwagens mogelijk was. Treinschakeling tot maximaal drie mP's was mogelijk. Aanvankelijk waren de postmotorrijtuigen roodbruin geschilderd, zoals de oude Blokkendoos-motorposten. Voor een betere zichtbaarheid kregen ze later een groot geel vlak tussen de lichtbalk en het derde frontsein. Tussen de tweede helft van de jaren '70 en de eerste helft van de jaren '80 werden de motorposten overgeschilderd in een combinatie van de nieuwe NS-huisstijl (geel) en de PTT-huisstijl (rood). Door de privatisering van de PTT werd de huisstijl vanaf 1989 opnieuw aangepast. Sinds de jaren zeventig reden ze voornamelijk met de speciale postwagens type Hbbkkss.

Postvervoer

Gelijktijdig met de ontwikkeling van de motorposten werd ook het zogenaamde sternet ontwikkeld. Hierbij was Utrecht het punt waar alle treinen vanuit de 10 verschillende PTT-expeditiepunten samenkwamen. Door de komst van deze knooppunten kon het postvervoer beter worden geconcentreerd. Dagelijks reden vanuit Amsterdam, Haarlem, Zwolle, Leeuwarden, Groningen, Arnhem, 's-Hertogenbosch, Roosendaal, Rotterdam en Sittard posttreinen naar Utrecht om daar poststukken uit te wisselen en weer in alle windstreken terug te keren. Vrachtwagens brachten de poststukken van en naar de expeditieknooppunten. Ook Deventer en Eindhoven hadden een klein expeditieknooppunt, deze werden echter soms gebruikt.

De meeste knooppunten lagen bij de hoofdstations van de genoemde plaatsen en waren voorzien van een sorteercentrum en soms ook een postkantoor. Ondanks dat het expeditieknooppunt in Amsterdam niet meer door de PTT in gebruik is, is dit wellicht het bekendste gebouw dat als zodanig dienst heeft gedaan. Het gaat inmiddels door het leven als het Post CS gebouw.

Na het postvervoer

In 1992 werd de eerste voormalige motorpost overgedragen aan de NS. De mP 3032 werd omgebouwd tot ATB-meetrijtuig van Eurailscout. In 1995 nam de NS de opnieuw een aantal motorposten van de PTT over. Deze motorrijtuigen werden ingezet in het vervoer van materialen en materieel tussen de verschillende werkplaatsen. Vanaf mei 1997 is het postvervoer in Nederland per spoor definitief beeindigd. Hiermee werden ook de laatste overbodig geworden motorposten verkocht aan NS Cargo. Ook deze voormalige motorposten werden voornamelijk ingezet in het vervoer tussen de werkplaatsen en enkele andere lichte goederentreinen. Ook waren er plannen voor het vervoer van bloemen tussen Groningen en Hoofddorp. Deze plannen werden niet uitgevoerd en ook het vervoer tussen de verschillende werkplaatsen door middel van een speciaal opgezet sternet kwam al snel ten einde. Hierna werden de meeste voormalige motorposten buiten dienst gesteld en gesloopt. Hierbij hebben ze eerst bruikbare onderdelen afgestaan voor de treinstellen materieel '64.

Vijf rijtuigen werden omgebouwd tot meetrijtuig voor Eurailscout (3024 en 3032) en ETCS/ERTMS (3029, 3033 en 3034) en een tweetal (3027 en 3030) ging terzijde bij Railion. De 3024 staat sinds 2022 terzijde bij Eurailscout.

Nadat de 3029 eind 2019 door de Stichting 2454 CREW was overgenomen werd deze opgeknapt in de voormalige locomotiefloods in Roosendaal. Deze is in rijvaardige staat teruggebracht in de rood/gele PTT uitvoering van de jaren '90, met opschriften en zonder NS logo's. Dit motorrijtuig rijdt geregeld bijzondere (goederen) transporten.

Museum posttrein

Eén motorpost (de mP 3031) is opgenomen in de collectie van het Nederlands Spoorwegmuseum te Utrecht. Deze is inmiddels weer roodbruin geschilderd, de kleur waarin hij vroeger rondreed. Ook een postwagen (Hbbkkss 242 2 043) behoort tot de collectie. Deze trein en wagon zijn te bewonderen bij het Nederlands Spoorwegmuseum te Utrecht. Het motorrijtuig is rijvaardig en maakt geregeld ritten.

Specificaties

Dit zijn de specificaties van de motorpost motorrijtuigen.