De eerste rijvaardige Koploper die tot begin mei actief was bij NS, is vrijdag overgedragen aan het Spoorwegmuseum. Bij de aankomst van treinstel 4011 om 11:20 op het museumstation Utrecht Maliebaan werd de sleutel overgedragen aan Hoofd Collecties Peter-Paul de Winter van Het Spoorwegmuseum.

Na de overdracht van de sleutel konden alle geïnteresseerden de trein van binnen bekijken. Hier werd het levensverhaal van dit treinstel over de omroepluidsprekers verteld. Ook maakte het museum bekend dat de trein in zijn huidige staat over zal worden genomen. Er zijn geen plannen om de karakteristieke doorloopkop, waar de trein de naam 'Koploper' aan te danken had, weer terug te bouwen, en met name omdat er geen ander actief treinstel meer aanwezig is met deze mogelijkheid. De trein was vandaag voorlopig voor de laatste keer van binnen te zien voor publiek. De eerstvolgende mogelijkheid zal pas tijdens het Open Trein Festijn zijn wat het museum in september organiseert.

Cultstatus

De nestor van de actieve Koplopers, die bij kenners ook wel ICM of ICMm worden genoemd, heeft de afgelopen tijd bij hobbyisten een grote cultstatus bereikt. Op 3 mei 2024 reed deze Koploper een afscheidsrit, en in de avond van 8 mei was het echt over en uit met de ritten in de dienstregeling van NS. Hierna is de trein naar de werkplaatsin Onnen gegaan voor onderhoud en herstel van defecten en werd het treinstel gereed gemaakt voor overdracht aan het Spoorwegmuseum. Op vrijdag maakte deze trein vanaf de werkplaats en via Groningen zijn laatste rit onder de vlag van NS. Bij dit moment waren enkele genodigen aanwezig.

Eerste generatie van de eerste serie

Met de overdracht van de 4011 is er bij een NS een eind gekomen aan de inzet van de eerste generatie in serie gebouwde Koploper-treinstellen die voorzien waren van oude technische rijweerstanden. Het gaat in totaal om 39 stellen die met pensioen gaan, en waarvan de 4011 behouden blijft. De andere treinstellen zullen de komende jaren nog wel actief blijven op het spoor, maar zullen uiteindelijk vervangen worden door de ICNG en de nieuwe DD-NG.

Loopbaan

De 4011 heeft in zijn veertig jaar bestaan een interessante loopbaan. Zo heeft het treinstel bij de NS in een speciale KLM-kleurstelling gereden, en later nog in een kleurstelling van bank Aegon.

In 2005 werd besloten tot een grote revisie van de ICM-treinstellen. Voor een bedrag van 190 miljoen euro worden tussen 2006 en 2010 de treinstellen 4011 - 4097 door de Haarlemse werkplaats NedTrain gereviseerd. Op 7 maart 2005 verliet deze trein voor een anderhalf jaar het spoor om volledig te worden gemoderniseerd. Hierbij verloren deze treinen de doorloopkop waar personeel en reizigers naar het gekoppelde treinstel konden wandelen. Deze ingrijpende beslissing werd genomen omdat het aankoppelen ervan storingsgevoelig was en regelmatig voor vertraging zorgde. De kopdeuren werden afgesloten met een polystester plaat en de ruimte werd voorzien van apparatuur en hulpmiddelen voor  incidenten.

Uiteindelijk kwam de trein op 9 oktober 2006 weer de werkplaats uit om na diverse testen, waaronder een bezoek aan de Oostenrijkse klimaatkamer voor de nodige beproevingen van de nieuwe airconditioning, op 16 april 2007 weer in dienst te komen bij NS.

De zwarte wolken dreigden de afgelopen jaren al boven de eerste serie Koploper-stellen. Met een niet-publieke afscheidsrit in december vorig jaar leek de 4011 toen zijn laatste rit te maken. Na deze rit bleek de trein onvermurwbaar in de dienstregeling te blijven rijden, waarbij het stel nog enkele malen werd verholpen van enkele kleine defecten en het nodige onderhoud kreeg terwijl andere treinstellen uit deze eerste serie buiten dienst gesteld werden. Op 3 mei 2024 vond er een officiële afscheidsrit met de 4011 plaats en op 8 mei was het over en uit met deze trein in de dienstregeling van NS. Vanaf nu zal deze eerste en nog actieve Koploper behouden blijven in het Spoorwegmuseum.

De trein zal voorlopig nog met gesloten deuren in het museum te vinden zijn, maar uiteindelijk zal deze trein worden opgeborgen tot de Koplopers die nog rondrijden buiten beeld zullen raken.