Het boek De Indische Mijnspoorwegen van Gerard de Graaf duikt terug in de Indische geschiedenis in de periode 1849 - 1958. Hierin wordt uitgelegd hoe het boven- en ondergrondse spoorbedrijf bij de Staats- en particuliere kolenmijnen in voormalig Nederlands-Indië werd geëxploiteerd.

De auteur vermeldt een stukje geschiedenisles op de achterkant van het boek:

"De eerste personentrein in de Indische archipel ging in 1867 op Java van start. Maar al in 1849 paste het Gouvernement railvervoer toe bij de kolenmijn ‘Oranje Nassau’ in Pengaron op Zuidoost-Borneo. Steenkoolwinning onder regie van sultans bestond al lang in de Indische archipel, maar kende geen railvervoer. Na 1880 steeg het aantal op Europese leest geschoeide kolenmijnen, maar het duurde tot 1899 voor de eerste stoomlocomotief het Indische mijnbedrijf bereikte. Later kwamen er ook locomotieven met verbrandingsmotor, elektrisch- of aangedreven door perslucht.

Enkele duizenden mijnwagens kwamen vanuit Europa naar Nederlands-Indië, in de toenmalige kolonie zelf werd nauwelijks iets gemaakt. Sommige mijnen kenden ook personenvervoer, maar alleen voor eigen personeel. De economische crisis van 1929 zorgde voor een kaalslag onder de Indische mijnen, maar ten tijde van de Japanse bezetting kwamen er een paar nieuwe bij.

Van de in dit boek beschreven kolenmijnen en mijnspoorwegen in de periode 1849-1958 is er in het huidige Indonesië nog slechts één kolenmijn van Nederlandse oorsprong die niet alleen nog altijd bestaat, maar de steenkool ook nog altijd per spoor afvoert. Gerard de Graaf besteedde ruim 20 jaar aan archiefonderzoek en bezocht ook vrijwel alle mijnlocaties op Java, Sumatra, Borneo en Sulawesi om te zien wat er nog van het verleden te vinden was."

Het boek

Het boek bestaat uit veertien hoofdstukken waarin de lezer in de meeste hoofdstukken wordt meegenomen door de geschiedenis heen met per hoofdstuk alle verschillende exploitaties in de mijnbouw. Het eerste hoofdstuk begint over de geschiedenis van de mijnbouw in Nederlands-Indië, waarna de tweede zich richt op de gebruikte locomotieven en wagens. Daarna gaan de hoofdstukken over in losse hoofdstukken die de verschillende exploitaties beschrijven, zoals de Steenkolen-Maatschappij Oost-Borneo, Gouvernementsbedrijf der Ombilinmijnen, de Tjenako Steenkolen Maatschappij en en vele anderen maatschappijen die hebben bijgedragen aan deze revolutie.

Achterin het boek staan tabellen met een overzicht van alle locomotieven en wagen die gebruikt worden bij de diverse maatschappijen. Ook een trefwoordenregister ontbreekt niet in boek.

Beoordeling

Wie zich graag wilt terug wanen naar de tijd van de van de mijnbouw, of wie van de geschiedenis of de industriële revolutie intereseert, zal zich dit boek zeker interesseren. Wij beoordelen dit boek met een ruime voldoende omdat het mooi compleet stuk geschiedenis is, en bovendien ook een naslagwerk is. De 330 foto's in zowel kleur als zwart-wit brengen de lezer mee door de tijd van 1849 tot 1958, en de tabellen met materieelinformatie maken het geheel echt compleet.

Het boek is nummer 57 in de reeks van uitgebrachte boeken door de Nederlandse Vereniging van Belangstellenden in het Spoor- en Tramwegwezen (NVBS). Deze vereniging is in 1931 opgericht en telt momenteel ruim 4.500 leden waarbij maandelijks het tijdschrift Op de Rails verstuurd wordt.

Het boek is onder meer te koop bij de De Spoorwegboekhandel voor € 34,90.