De Groningse plaats Ter Apel heeft voor wat velen niet weten, een interessante historie in het openbaar vervoer. Zowel postkoetsen, trekschuiten, paardentrams, stoomtrams en treinen hebben vroeger door Ter Apel gevaren en gereden.

De geschiedenis van het openbaar vervoer start in het boek 'Het openbaar vervoer van Ter Apel' welke geschreven is door Jakob Been. De tijdlijn begint in 1856 toen het kanaal Ter Apel bereikte. In die periode waren er nog veel gehuchtjes, waaronder 't Schot en leefden veel mensen afgezonderd. Hier kwam verandering in toen het openbaar vervoer steeds meer in opmars kwam, met als hoogtepunt een treinverbinding van 2 mei 1924 tot 15 mei 1935 die tussen Stadskanaal en deze plaats liep. Hoewel het stationsgebouw in 1990 is gesloopt, blijft de historie hiervan bewaard in dit boek.

De auteur Jakob Been is geen onbekende in deze omgeving, want al eerder heeft hij het boek Ter Apeler Bossen uitgebracht, die het heden en verleden uitbeelden van de bossen rond Ter Apel.

Boekbeschrijving

Het boek brengt de lezer in maar liefst zeven hoofdstukken mee door de revolutie van het openbaar vervoer. Het begint in met een inleiding in de geschiedenis en de bronnen die Jakob Been gebruikt heeft om zijn boekwerk volledig te kunnen maken. De geschiedenis start bij het gebruik van de postkoetsen die vroeger onmisbaar waren met dank aan hun paardenkracht. Daarna wordt er een blik geworpen op de scheepvaart, die Ter Apel te danken heeft aan de kanaalverbindingen met andere delen van Drenthe en Groningen.

De paardentram, stoomtram en trein markeren hierna belangrijke stappen in de evolutie van openbaar vervoer en mobiliteit in dit dorpje. De paardentram ontstond in de 19e eeuw als een vroege vorm van vervoer over korte afstanden binnen en rond Ter Apel. Echter, door de beperkte snelheid en het arbeidsintensieve onderhoud (inclusief de zorg voor de paarden), was de paardentram slechts een overgangsfase. Daarop volgde de stoomtram die aangedreven werd door kleine stoomlocomotieven zodat er een groter bereik was om Ter Apel mee te verbinden. In deze hoofdstukken wordt de geschiedenis hiervan besproken, waaronder de historie en de manier over hoe dit reizen plaatsvond.

Uiteindelijk werd deze vorm van vervoer overwonnen door de trein en werd Ter Apel nog beter bereikbaar vanuit de hele omgeving. In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe de NOLS (Noordoosterlocaalspoorweg Maatschappij) en de STAR, die we nu nog kennen als museummaatschappij, Ter Apel verbond met Stadskanaal. Dit hoofdstuk vertelt een hoop over de infrastructuur en de geschiedenis van de spoorlijnen in zowel tekst als beeld, van emplacementen, tot goederenloodsen tot zelfs de watertoren die jarenlang voor Ter Apel gedomineerd werd. Hierop volgt het busvervoer, wat uitgebreid in tekst en beeld gebracht wordt met de historie ervan, maar ook die van de diverse touringcarbedrijven.

Als kers op de taart gaat het boek ook over het vrachtvervoer. Het gaat dan wel niet over openbaar vervoer, maar op dit gebied heeft Ter Apel een naam hoog te houden, schrijft Jakob in zijn inleiding. Bij de totstandkoming van een aantal hoofdstukken over de transportbedrijven gaat tevens een dankwoord uit naar diverse oud-eigenaren of familie daarvan die hebben bijgedragen aan de artikelen.

Beoordeling

Het boek brengt de geschiedenis van het openbaar vervoer in Ter Apel heel compleet in beeld, waarbij ook hier en daar stukje oude krantenartikelen geciteerd worden. Oude zwart-wit foto's die soms op twee pagina's gedrukt zijn, benadrukken op fraaie wijze de geschiedenis die besproken wordt. Zowel de geschiedenis tijdens de Tweede Wereldoorlog als die van de touringcar- vervoers- en transportbedrijven van weleer worden in het boek besproken. Achterin het boek is een bibliografie te vinden met de gebruikte bronnen uit  eerder verschenen boeken, maar ook websites worden genoemd die er ook aan bijgedragen hebben. Voor de geschiedenisliefhebber is dit een interessant boek dat zeker niet mag ontbreken in de boekenkast.

Het boek is onder meer te koop bij de De Spoorwegboekhandel voor € 24,95.