De NS heeft donderdag zijn jaarcijfers van het vorige jaar bekend gemaakt. In het afgelopen jaar heeft de NS een verlies van 304 miljoen euro geleden. Dit kwam door het teruggelopen aantal reizigers sinds de coronacrisis. Ook het tekort aan NS personeel heeft gezorgd voor een verlies.

De vervoerder heeft nog steeds te maken met een daling van 20 procent van de reizigers dan voor de coronajaren. Het aantal mensen dat thuiswerkt is sindsdien gegroeid. Hierdoor zijn de treinen op maandag, woensdag en vrijdag minder vol. De NS heeft vanwege de corona afgelopen jaar wel een meevaller van 274 miljoen euro gehad als staatssteun. Dit jaar wordt er een lagere vergoeding verwacht als de vorige jaren.

In totaal heeft de NS bij elkaar opgeteld in 2022 toch een winst van 586 miljoen euro kunnen boeken. Maar desondanks blijft het vervoersbedrijf zich nog zorgen maken over de toekomst. "De komende jaren zullen voor NS financieel uitdagend blijven", zegt NS-topman Wouter Koolmees. "Dit komt door de hoge inflatie, structureel lagere reizigersaantallen en onzekerheid over energieprijzen."

2022: "Geen gemakkelijk jaar voor NS"

Het jaar 2022 was ook na de coronacrisis geen gemakkelijk jaar voor de NS. Hoewel oud-minister Wouter Koolmees als nieuwe topman intrede deed bij het spoorbedrijf, heeft de NS een hoop pijnpunten die verholpen moeten worden. "Hierin hebben we de reiziger tekort gedaan", zei Koolmees.

Uitval van treinen, en een nieuwe dienstregeling

Er is sprake van een groot tekort aan personeel, met als gevolg dat er veel treinen uitvielen, en dat er met uitgedunde dienstregelingen werd gewerkt. Dit heeft er uiteindelijk voor gezorgd dat de spitstreinen minder vol zaten, en de dagelijke dienstregeling beter verliep.

Op 11 december is NS gestart met de nieuwe dienstregeling van 2023 die beter aansluit op het nieuwe reisgedrag met structureel minder reizigers en meer mensen die thuiswerken. De eerste resultaten van de dienstregeling in januari 2023 laten zien dat het beter gaat, in vergelijking met januari 2020, de laatste januarimaand zonder coronamaatregelen. In januari 2023 waren gemiddeld 55 treinen per week te druk tijdens de spits, tegenover januari 2020 met 129. Tijdens de spits had 96,8% van de reizigers in januari een zitplaats wat in januari 2020 op 95,3% lag en is 2,0% van de treinen uitgevallen wat toen nog 2,4% was. Ook is het aantal druktemeldingen afgenomen ten opzicht van jarnuari 2020. Dit jaar waren het er 2.800 tegenover toen met 5.000.

Personeelstekort en werving

Op dit moment staan er nog vele honderden vacatures bij het spoorbedrijf open, waaronder een groot deel voor treinpersoneel, waaronder conducteurs en machinisten. Om nieuw personeel binnen te halen heeft de NS vorig jaar een wervingsactie opgezet. In totaal heeft NS afgelopen jaar 50.938 sollicitaties ontvangen op vacatures voor conducteurs, machinisten, medewerkers Veiligheid & Service en winkelmedewerkers. Uiteindelijk zijn er in de tweede helft van het jaar 350 conducteurs, 487 machinisten, 119 medewerkers Veiligheid & Service en 1.721 retailmedewerkers aangenomen. Het zal minimaal een jaar duren voordat het nieuwe treinpersoneel in dienst kan komen. Om het personeelstekort voor de korte termijn op te lossen heeft de NS besloten om kantoorpersoneel in te zetten als assistent-conducteurs en beveiligers in te zetten.

Moeizame cao-onderhandelingen

Een pijnpunt voor de NS waren de stakingen tijdens de moeizame cao-onderhandeling in het afgelopen jaar. Het personeel heeft uit onvrede vanwege de werkdruk en het loon het werk enkele keren stilgelegd met als gevolg dat er in delen van het land, of in bijna het gehele land geen NS-treinen konden rijden. Uiteindelijk kwam er in oktober een doorbraak waarmee de vakbonden en de werknemers een akkoord sloten voor een loonsverhoging van gemiddeld 9,25 procent en betere tegemoetkomingen in de cao en een inflatiecorrectie.

Internationaal

Op het gebied van internationale reizen leed de NS vanwege de coronacrisis en de reisbeperkingen in 2021 een flink verlies. In 2022 was er alleen in het begin nog sprake van coronabeperkingen. Uiteindelijk maakte de NS bekend dat het aantal internationale reizen in 2022 flink was toegenomen. Echter wel met een keerzijde waardoor de NS de vraag amper aan kon. De vervoerder verwacht in de zomerperiode van dit jaar diverse maatregelen te nemen, zoals mogelijke reisbeperkingen op te leggen voor de Interrail. Daarnaast wordt het onderhoud van de treinen verbeterd en zal er een reserve trein klaar staan voor inzet als dat nodig is.

Toekomst

De komende jaren zullen voor NS financieel uitdagend blijven. Dat komt door de hoge inflatie, structureel lagere reizigersaantallen, onzekerheid over energieprijzen en het aflopen van de staatssteun vanwege de coronacrisis in 2022.

In 2023 is een eenmalige transitievergoeding van 45 miljoen euro in het vooruitzicht gesteld. Gedurende de periode 2020-2022 heeft corona NS, inclusief de ontvangen beschikbaarheidsvergoeding,  220 miljoen euro aan operationele verliezen gekost. NS moet de komende jaren blijven lenen om alle bedrijfsactiviteiten en investeringen volledig te financieren, terwijl de schuld afgelopen jaren al is opgelopen met ruim 1.185 miljoen euro naar 1,8 miljard euro. Het vervoersbedrijf benadrukt zich te blijven inspannen om het kostenniveau te verlagen. In 2020 is NS met een programma gestart om 1,4 miljard euro te besparen tot en met 2024. Inmiddels heeft NS de helft van dit programma gerealiseerd.

De NS verwacht dat de huidige Hoofdrailnetconcessie verlieslatend blijft tot en met 2024. De komende periode wordt gesproken met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat over de voorwaarden voor de nieuwe concessie die in 2025 ingaat.