NS start proef met een op afstand bestuurde (autonome) trein
Binnenkort zal de NS besloten testritten uitvoeren met een automatisch rijdende trein die ook op afstand bestuurd zal worden. Bij de proef zijn ook spoorbeheerder ProRail en Arriva betrokken. Bij NS gaat het om korte ritten tussen een rangeerterrein en station Groningen.
De testritten die ook ATO (Automatic Train Operation) genoemd worden, werden twee weken geleden door Ton Visser, projectmanager bij NS, bekendgemaakt tijdens het North-event waarin autonome mobiliteit centraal staat. De NS heeft tegenover Treinenweb.nl bevestigd dat deze testen vanaf half mei van start gaan en naar verwachting tot eind dit jaar zal duren. De NS benadrukt dat het om besloten testen gaat waarbij er geen passagiers zullen worden vervoerd.
Besturing op afstand
In de reeks van proeven zal er een SNG-trein van NS gebruikt worden die op afstand zal worden bestuurd en moet gaan rijden tussen het opstelterrein De Vork en het hoofdstation van Groningen. Het gaat om een afstand van 3 tot 4,5 kilometer. De bediening zal plaatsvinden vanuit een speciaal Rail Operations Center in Zwolle. Tijdens de ritten zal er altijd een machinist in de trein aanwezig blijven die in kan grijpen als het nodig is. De trein is voorzien van RTO (remote train operation) en ATO (automatic train operation) techniek.
ATO
Met ATO is het mogelijk om een railvoertuig automatisch te besturen. De mate van automatisering wordt aangegeven in diverse gradaties die ook GoA genoemd worden. Dit staat voor: grade of automation. Binnen ATO zijn de volgende gradaties gespecificeerd:
| GoA 0 | Er wordt zonder treinbeïnvloeding gereden. Er is geen remdwang zoals het ATB-systeem mogelijk. De machinist is verantwoordelijk voor alles. |
| GoA 1 | Er wordt met treinbeïnvloeding gereden. Dit is de gebruikelijke gradatie waar de NS en andere vervoerders al vele decennia mee rijden. De machinist is verantwoordelijk voor alles. |
| GoA 2 | Er wordt automatisch gereden maar een machinist blijft aanwezig achter de knoppen. De trein kan zelfstandig optrekken, remmen en stoppen. De machinist is verantwoordelijk om de deuren te sluiten. |
| GoA 3 | Er wordt automatisch gereden zonder een machinist. Er is treinpersoneel aanwezig om de deuren te sluiten en in te grijpen bij een verstoring. |
| GoA 4 | Er wordt volledig automatisch gereden. Er is geen treinpersoneel aanwezig en de deuren sluiten vanzelf. Vanaf een controlecentrum kan in geval van nood de controle van de trein worden overgenomen. Dit wordt veel gebruikt bij metro's of bij monorails zoals bij Düsseldorf Airport. |
Diverse fasen
De proef zal in diverse fasen worden uitgevoerd. Tijdens de eerste proef logt de 'remote machinist' in Zwolle digitaal in op de trein en doet alle beproevingen alvorens de trein in beweging te zetten. Doormiddel van camera’s die extra op de trein gemonteerd zijn heeft de remote machinist zicht op de baan en de (licht)seinen. Op de schermen in het controlecentrum heeft de machinist nagenoeg hetzelfde beeld als diegene zelf plaats zou nemen in de trein.
In de tweede fase wordt extra intelligentie toegevoegd aan het ROC om de remote machinist te helpen nog beter de seinen waar te nemen die voor diegene gelden. Zo wordt er GoA 2 toegevoegd aan de proef waarbij de remote machinist de trein vanaf de Vork richting de hoofdbaan laat rijden. Eenmaal op de hoofdbaan drukt de machinist op de trein de ATO-startknop in. Vanaf nu rijdt de trein zelf maar is de machinist ter plaatse nog wel verantwoordelijk voor het juist opvolgen van de seinen en snelheid en voor de veiligheid.
De derde proef is herhaling van de voorgaande testfases met als toevoeging een test om de trein autonoom te laten rijden tussen Groningen de Vork en Groningen (GoA4). Hoewel de machinist niet meer aanwezig zou hoeven te zijn, blijft deze wel voor de veiligheid tijdens deze proef op de trein om direct in te grijpen als het nodig is.
Eerdere ATO proef
Het is niet de eerste keer dat de NS een proef houdt met ATO. In december 2019 heeft het spoorbedrijf ook een trein zichzelf laten besturen door deze automatisch op te laten trekken en af te laten remmen. Ook hierbij bleef een machinist achter de stuurtafel aanwezig. Hierbij werd toen een SNG Sprinter gebruikt die in de nacht tussen Kampen-Zuid en Swifterbant enkele malen heen en weer reed. Treinbouwer CAF die de trein geleverd heeft, heeft bij deze proef samengewerkt met de vervoerder.
Ook Arriva heeft in 2020 een proef uitgevoerd door een van hun diesel GTW-treinen te gebruiken als proeftrein voor ATO. Hierbij reden er toen passagiers mee. Eerder in 2019 vond er nog een zelfde proef plaats zonder passagiers. Ook wordt er in Oosterhout door ProRail en Lineas in samenwerking met andere partijen soortgelijke proeven uitgevoerd met een zelfrijdende en rangerende goederenlocomotief.