De Vectron van Siemens is een locomotief die zeker een bestseller genoemd mag worden. Momenteel zijn deze verkocht of geleased aan bijna honderd klanten in 16 verschillende landen, waaronder NS en de Oostenrijkse ÖBB. In heel Europa rijden ze zowel passagiers- als goederenvervoer. Maar voor passagierstreinen heeft Siemens Mobility een nieuw concept ontwikkeld: De Vectrain!

Eigenlijk is de Vectrain niet geheel nieuw meer, maar het is een concept die ontstaan is bij de bouw van de nieuwe generatie ÖBB Nightjet die inmiddelsop het traject Hamburg - Wenen/Innsbruck rijdt. De Vectrain is een stuurstand-rijtuig met de kop van de Siemens Vectron locomotief die in diverse configuratie kan rijden in combinatie met uiteraard de Vectron-locomotief, maar niet beperkt is tot andere locomotiefseries.

Mogelijkheden van de Vectrain

Een Vectrain is een reizigerstrein bestaande uit een Vectron-locomotief, geschikte rijtuigen die gecertificeerd zijn voor de Vectrain en in veel gevallen ook met het stuurstandrijtuig die voorzien is van het typische Vectron-neusje. De besturing van de trein door de machinist is aan beide zijde van de trein hetzelfde. De cabine is in zowel het stuurstandrijtuig als de locomotief gelijk, zodat personeel makkelijk met de trein kan omgaan, zonder dat er veel extra handelingen nodig zijn. Omdat de Vectron-locomotief zeer modulair is met bijvoorbeeld de toevoeging van andere beveiligingssystemen, is het stuurstandrijtuig dat ook. Om deze reden verwacht Siemens Mobility dat de toelating van het stuurstandrijtuig per land snel zou kunnen plaatsvinden. Vooral de Vectron zelf al toegelaten is. Als deze combinatie eind 2025 naar Nederland komt, dan zal toelating naar alle verwachting niet lang hoeven te duren omdat de Vectron al een graag geziene gast in ons land is.

Voor de Vectrain heeft Siemens Mobility gekozen voor een duidelijke standaard die steunt op beproefde technische locomotief- en rijtuiginterfaces, zoals de: UIC-koppeling, UIC-bekabeling, plus het gebruik van WTB ÖBB en ÖBB-deurbediening. In combinatie met de modulaire Vectron-locomotief kan elke treinexploitant de Vectrain inzetten in diverse landen, waardoor er zelfs een grensoverschrijdende verbinding mogelijk is, die we ook bij de moderne Nightjet zien in maar liefst drie landen: Nederland, Duitsland en Oostenrijk.

De trein kan in vier verschillende formaties ingezet worden:

• Pull-modus: De trein wordt enkel getrokken door een locomotief, en kan niet van richting verwisselen, zonder dat de locomotief aan de andere kant moet worden geplaatst. In de praktijk is dit dus niet heel handig, met name als er een trein vanwege werkzaamheden moet worden omgeleid.
• Push-pull-modus: Dit wordt ook de trek-duw combinatie genoemd. De trein heeft één locomotief als aandrijving de de trein trekken. Ook is er een solitair stuurstandrijtuig aanwezig waarvanuit de trein bestuurd kan worden zodat de locomotief de trein dan duwt.
• Sandwich-modus: In deze modus bevinden zich zowel voor al achter de trein een locomotief die beiden tractie geven. Zo wordt de trekkracht gelijkmatiger verdeeld. Dit kan resulteren in betere acceleratie en tractie, vooral op steile hellingen of bij zware treinen. Ook kan er bij het geval van een defect nog met één locomotief worden gereden.
• Vleugeltrein-modus: De trein kan worden gesplitst in twee of meer bestemmingen. Als er voorafgaand de reis duidelijk wordt aangegeven welk treindeel naar welke bestemming gaat, dan hoeft de reiziger tussentijds niet over te stappen naar het andere treindeel. Het nadeel van deze combinatie is dat er bij het splitsen en combineren in het geheel vertraging in de dienstregeling ontstaat als een van de twee treindelen vertraging oploopt.

De Vectrain op het spoor

Nightjet
De Oostenrijkse ÖBB heeft bij Siemens Mobility 33 Nightjet-treinen van de nieuwe generatie besteld die uiteindelijk in 2025 allemaal moeten rijden. Met deze opdracht verdeeld over twee bestellingen wil de Oostenrijkse vervoerder in 2025 met dit nieuwe materieel ook naar Amsterdam rijden. De maximale snelheid zal 230 kilometer per uur zijn.

De moderne treinen zijn bedoeld voor het internationale nachtnet van Wenen en Innsbruck naar Hamburg en Amsterdam, en voor de trajecten van Wenen naar Bregenz en Zürich. Momenteel rijden er nog oudere rijtuigen op deze trajecten. Zodra de nieuwe treinen zullen rijden zal de ÖBB een nieuw aanbod introduceren van slaapplaatsen. Zo komen er ook slaapcabines voor mensen die minder kosten willen maken aan de nachtelijke treinreis.

In vergelijking met de huidige Nightjet kunnen er straks ook fietsen mee vervoerd worden. Ook is de nachttrein voorzien zijn van een verlaagde vloer wat ervoor moet zorgen dat mindervaliden drempelloos in de trein kunnen komen. Daarnaast zal de trein voorzien worden van Wifi, en zullen de ramen speciaal aangepast zijn zodat deze op betere wijze de signalen van mobiele telefonie en internet door zullen laten. In een video is het nieuwe interieur te zien.

Tsjechische Spoorwegen
De Tsjechische Spoorwegen heeft voor ongeveer een half miljard euro de Vectrain besteld om hun vloot een vernieuwingsslag te geven. Het consortium van Siemens Mobility en Škoda Transportation heeft de aanbesteding gewonnen voor de levering 20 Viaggio Comfort-treinen die elk uit negen delen bestaan, inclusief het bijpassende stuurrijtuig.

Tsjechië is van plan de snelheidslimiet op zijn spoorlijnen te verhogen tot 200 kilometer per uur door hogesnelheidslijnen aan te leggen, waardoor de inzet van de deze Vectrain zeker geen gemiste kans zal zijn.

De nieuwe rijtuigen zijn straks voorzien van verstelbare stoelen in de eerste en tweede klas, (USB-)stopcontacten voor het opladen van bijvoorbeeld een telefoon of laptop, oplaadpunten voor e-bikes, twaalf fietsplaatsen en een bistrogedeelte. Ook is er wifi mogelijk en zijn er speciale ramen voor een betere ontvangst van mobiele telefoons. Daarnaast kunnen reizigers ook een zitplaats reserveren en is er speciale ruimte voor kinderen waar ze televisie kunnen kijken.

De trein zal uiteindelijk worden toegelaten voor gebruik in Tsjechië en de aangrenzende Europese landen zoals Duitsland, Oostenrijk, Slowakije, Hongarije en Polen.

RailJet
De Oostenrijkse ÖBB heeft in maart 2024 de eerste nieuwe generatie Railjet in gebruik genomen. De trein zal ging eerst voornamelijk tussen Wenen-Feldkirch rijden. Vanaf april rijden de nieuwe treinen op de route München - Verona - Venetië / Bologna.

Aanvankelijk bestelde de ÖBB acht nieuwe treinen, maar inmiddels is de bestelling uitgebreid naar in totaal 27 treinen.

De nieuwe RailJet-trein is zonder de locomotief ongeveer 240 meter lang en biedt 532 zitplaatsen en heeft een maximumsnelheid van 230 kilometer per uur. Er zijn diverse klassen beschikbaar voor reizigers:  Twee wagens met business class, een restauratiewagen met zitplaatsen, vier tweedeklas (Economy-class) wagens, een multifunctionele Economy-class wagen en een reguliere wagen voor Economy-class. Opvallend is dat de trein een beetje de livrei van de Nightjet heeft, maar dan eentje die bordeaux-rood is.

De passagiers hebben de keuze uit diverse soorten zitplaatsen: in kleine coupé's, in reguliere coupe's, of in verhoogde zitgedeeltes met iets hogere zithoogten waarbij er ruimte is voor het plaatsen van koffers. Ook zijn er speciale coupe's met een speeltafel voor de gezinnen met kinderen. Er zijn drie (rolstoel)plaatsen voor passagiers met een beperkte mobiliteit via een gelijkvloers entree. Daarnaast hebben alle zitplaatsen een stopcontact en draadloze lader, is er wifi aanwezig in de trein en zijn er reisinformatieschermen aanwezig. Het licht in de coupés is intelligent en past zich aan naar mate het lichter of donker wordt.

Bagage kan veilig worden opgeslagen in toegankelijke ruimtes die via een code of via NFC op een smartphone toegankelijk zijn. Ook is er ruimte voor het opslaan van ski's en snowboards of fietsen.

Van Vectrain naar Vectouro

Op 18 juni 2024 hield Siemens in het Poolse Katowice zijn conferentie met zijn klanten, waarbij de nieuwe naam 'Vectouro' zijn ronde deed. De naam werd genoemd tijdens de gesprekken over de trek-duw mogelijkheden van de Vectrain.

Vectouro is ons antwoord op de toenemende vraag naar push/pull-treinen voor cross-boarding in Europa. Met standaardisatie en combinatie met onze Vectron- en Vectrain-technologie bieden wij een hoge flexibiliteit en een naadloze werking in heel Europa.

Het is niet niet geheel duidelijk wat de Vectouro precies zal inhouden vergeleken met de Vectrain die weer gebaseerd is op het platform van de comfort-rijtuigen. Mogelijk zou het gaan om het totaalconcept of een nieuwe naam in plaats van de Vectrain. Tijdens de InnoTrans vakbeurs die in het najaar in Berlijn plaatsvindt zal Siemens Mobilitiy zich verder uitwijden over de nieuwe productnaam die overigens ook gedeponeerd is als een officieel handelsmerk.

We houden de ontwikkelingen nauwlettend in de gaten.