Van 21 tot en met 24 september vond de expositie Trako 2023 plaats in de Poolse stad Gdansk. Tijdens dit evenement waren er 23.000 bezoekers uit 39 landen en meer dan 500 exposanten van over de hele wereld bij elkaar gekomen om op de hoogte te blijven van alle nieuwe innovaties in de spoorwegsector.

Een van de hoogtepunten van de beurs bij het gebouw van AmberExpo was de expositie van diverse treinstellen en locomotieven. Enkele daarvan werden al eerder tijdens InnoTrans 2022 in Berlijn gepresenteerd, maar tijdens deze Poolse beurs werden er ook enkele treinen in beweging gezet. Naast de materieelshow bestond het evenement ook uit conferenties en carriére-meetings, maar wij zullen ons in deze reportage gaan richten op een aantal noemenswaardige treinstellen en locomotieven.

Stadler Flirt voor de Servische Spoorwegen (Srbija Voz)

Eind 2021 tekenden de Servische vervoerder Srbija Voz en Stadler een overeenkomst voor de levering van achttien elektrische Flirt treinstellen van Stadler voor gebruik op regionale lijnen in heel Servië. Het gaat hierbij om het derde contract dat Stadler heeft getekend met Srbia Voz. De eerste werd in 2014 ondertekend voor 21 Flirt-treinen en de tweede volgde een jaar later voor drie KISS-treinstellen. Dat Stadler snel aan dit land kon leveren werd duidelijk toen na 7 maanden de eerste trein de fabriek uitrolde.

Het vervolgcontract werd in 2021 ondertekend na de eerdere leveringen van FLIRT- en KISS-treinvloten. Voortbouwend op het succes van Stadler in Servië zijn deze treinen goed ontvangen. De nieuwe voertuigen zullen een aanvulling vormen op de bestaande vloot Stadler-voertuigen van de Servische Spoorwegen. Stadler is erg trots om deel uit te maken van de vernieuwing van de Servische spoorwegvloot.

Het treinstel wat uit vier delen bestaat is uitgerust met drempelvrije toiletten, airconditioning, camerabewaking voor zowel binnen en buiten, reizigersinformatieschermen en een noodintercom om met de machinist te kunnen praten. Er is plaats voor maximaal 473 passagiers en er zijn 244 zitplaatsen. Er is een ruimte voor passagiers in de eerste klas met comfortabele stoelen, evenals ruimtes voor passagiers met beperkte mobiliteit. Het voertuig beschikt over grote bagagerekken en een automaat met drankjes en snacks. De maximale snelheid is 160 kilometer per uur.

Stadler Tango NF3 tram voor Sarajevo, Bosnië en Herzegovina

Sinds 1885, toen de eerste tram in Sarajevo arriveerde, waren er geen nieuwe tramvoertuigen meer in gebruik genomen. Nu 136 jaar later in september 2021 tekenden het Ministerie van Verkeer voor het kanton Sarajevo en Stadler een contract voor de levering van een vloot TANGO-trams. Het is de eerste keer dat de Zwitserse railvoertuigbouwer aan Bosnië levert.  De nieuwe trams zijn geschikt voor mensen met beperkte mobiliteit. Het project is gefinancierd door de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (EBWO) en de Europese Investeringsbank (EIB).

De Tango NF3 is volledig voorzien van airconditioning, heeft een modulair ontwerp en een ergonomische bestuurderscabine. Het voertuig biedt plaats aan maximaal 180 passagiers en heeft 79 zitplaatsen. De driedelige tram is 31,1 meter lang, 2,4 meter breed en 3,6 meter hoog en kan maar in één richting bediend worden. De gehele tram heeft een lage vloer en is geschikt voor mensen met beperkte mobiliteit. Hij kan maximaal 70 kilometer per uur rijden, waardoor dit voertuig in deze streek goed in te zitten is voor middellange afstanden.

Siemens Mireo voor DB Regio

Ook werd er tijdens Trako een van de nieuwste driedelige Siemens Mireo's voor DB Regio gepresenteerd. Al eerder nemen we in een speciaal aan de Mireo gewijde reportage een kijkje naar de trein. Deze rode Mireo voor DB Regio zal in het regionale netwerk van Lausitz in de deelstaten Brandenburg en Saksen gaan rijden. In totaal zijn er 18 stellen besteld die tussen Leipzig, Torgau, Cottbus, Senftenberg en Frankfurt (Oder) zullen rijden.

De treinen hebben drie verschillende soorten klassen. De tweede klas is voorzien van voldoende beenruimte, opklapbare armleuningen, praktische klaptafels, oplaadpunten bij alle stoelen, en een draadloze inductieoplader in de tafel. De eerste klas is kenmerkend aan geluidsdempende vloerbedekking en lederen stoelen voor comfortabel zitgemak. Ook is er een familiecoupé met kleurrijke stoelen en een speeltafel voor jonge kinderen. In vergelijking met de vorige treinstellen hebben deze Mireo's extra capaciteit erbij gekregen.

De treinstellen zijn voorzien van wifi een reizigersportaal met nieuws en informatie, speciale ruiten die het signaal van mobiele telefoons gemakkelijker doorlaten, reisinformatieschermen, airco en een camerasysteem. Het middengedeelte van de trein biedt in een aparte ruimte meer ruimte voor passagiers met beperkte mobiliteit en voor het meenemen van kinderwagens en fietsen. Ook bevinden zich hier de drempelvrije toiletten die naast zeep ook een aparte dispenser heeft voor desinfectiemiddel. Het treinstel is verder ook voorzien van een defibrilator voor als er een reanimatie plaats moet vinden.

Newag Griffin locomotief voor PKP

Op 20 september presenteerden PKP Intercity en Poolse treinbouwer Newag tijdens de beurs de nieuwste Griffin-multisysteemlocomotief. De Poolse vervoerder heeft maar liefst vijftien van deze locomotieven aangeschaft als aandrijving voor hun reizigersrijtuigen. De op Trako gepresenteerde Griffin-multisysteemlocomotief is de eerste van 15 bestelde locomtieven uit de levering. Het contract werd in oktober 2021 getekend tussen PKP Intercity en de fabrikant NEWAG. Eerst ging het om 10 stuks, maar met het in gebruik nemen van de optie kwamen er in juni van dit jaar nog 5 locomotieven bij.

De eerste Griffin zal in 2024 op de baan verschijnen. De nieuwe voertuigen zullen snelheden tot 200 km/u bereiken, waardoor een efficiënt gebruik van gemoderniseerde spoorlijnen mogelijk wordt. Bij recente prestatietesten heeft de locomotief al een record gehaald van 240 km/u.

Uiteindelijk zullen de locomotieven worden goedgekeurd voor zes Europese landen: Polen, Duitsland, Oostenrijk, Tsjechië, Slowakije en Hongarije. Na goedkeuring in Duitsland en Tsjechië moeten de nieuwe locomotieven op de volgende trajecten gaan rijden: Warschau - Berlijn, Przemyśl - Berlijn, Gdynia - Berlijn, Gdynia - Warschau - Katowice - Wenen (op het traject naar Bohumin). De locomotieven zullen ook worden ingezet op nationale routes tussen de grootste agglomeraties van Polen.

Siemens Vectron voor CargoUnit

De Siemens Vectron locomotief is tegenwoordig niet meer weg te denken uit de Europese wereld van het spoor en zelfs in grote getale in Nederland te vinden. Ook tijdens Trako werd er een nieuwe Vectron locomotief voor het Poolse CargoUnit gepresenteerd. Hoewel de locomotief zelf niet heel bijzonder meer is, is de reden voor de tentoonstelling op Trako wel bijzonder: De vervoerder viert tijdens de beurs zijn 20-jarig jubileum, en werd de levering van de tweehonderdste meerspannings Vectron locomotief gevierd.

De elektrische locomotief is een meerspannings-locomotief die in meerdere landen kan worden ingezet en heeft een vermogen van 6,4 MW bij wisselspanning en 6,0 MW bij gelijkspanning en zal worden uitgerust met een ETCS-systeem conform de momenteel geldende specificaties (Baseline 3). De locomotief is gecertificeerd voor gebruik in Polen, Duitsland, Oostenrijk, Tsjechië, Slowakije, Hongarije, Slovenië, Kroatië, Servië, Nederland, Roemenië en Bulgarije. Uiteraard is de kans groot dat deze CargoUnit op den duur ook in Nederland te vinden is.

Sinds 2018 heeft het bedrijf in totaal al 42 voertuigen van Siemens gekocht, waarvan 36 Vectrons en 6 Smartrons wat de uitgeklede versie is van de Vectron die gestandariseerd is.

FPS Plus waterstoftrein

Een nieuwe speler heeft zich de afgelopen jaren in Europa gepresenteerd voor de bouw van elektrische hybride treinstellen. Het Poolse bedrijf FPS heeft enkele jaren geleden de FPS Plus op de markt gebracht. Al eerder schreven we over deze bijzondere trein, maar omdat deze op Trako stond vonden wij het de moeite om deze ook hier over kort toe te lichten

De FPS PLUS is er in twee verschillende typen: 227M en 228M. Het verschil zit hem in de lengte. De 227M is een tweedelig treinstel, en de 228M is een driedelig treinstel. De tractieaandrijving is namelijk afgesteld op de lengte van het treinstel. De tweedelige trein is voorzien van vier Stage V asynchrone dieselmotoren van elk 390 kW en twee batterijen met een totaal vermogen van 800 kW. Volgens de fabrikant duurt het omschakelen van de ene tractiemodus naar de andere enkele seconden. De passagierscapaciteit van de trein met twee wagens is 270 personen. De maximale snelheid zal 160 km/h zijn.

De stellen zijn voorzien van een elektrische aandrijving die geschikt is voor 3 kV DC, een verbrandingsmotor, en ze kunnen in een hybride-modus rijden, wat vergelijkbaar is met de WINK van Stadler die in Groningen en Friesland bij Arriva rijdt. De omschakeling van de tractiemodus zou volgens de fabrikant direct kunnen plaatsen vinden tijdens het rijden. Ook is het treinstel modulair omdat de fabrikant deze ook een versie kan leveren met batterijen of met een waterstofaandrijving of zelfs een mogelijkheid voor meerspanning voor bijvoorbeeld grensoverschrijdende verbindingen. Omdat de trein modulair is kan het als klant zijnde spoorwegbedrijf de inrichting van de trein naar eigen smaak indelen.

Het Poolse Polregio heeft in januari 2023 maar liefst vier voorlopige raamovereenkomsten getekend met vier treinfabrikanten voor een levering van nieuw materieel. Het gaat om reizigerstreinen van FPS, Pesa, Newag en Stadler met een maximum aantal van 200 stuks. Dertig stuks zullen er door FPS worden geleverd.

De kans lijkt vooralsnog klein dat we dit model in Nederland zullen terugzien. Voor ons land is deze trein geen bewezen trein. Met name door het ontbreken van het ATB-beveiligingssysteem, en het ontbreken van de 1,5 Kv tractieaandrijving.

Pesa waterstof locomotief SM42-6Dn

De Poolse treinbouwer Pesa ziet zelf ook toekomst in aandrijving door middel van waterstof. Waar reizigerstreinen bij andere treinbouwers voor gingen, namen de Polen hun het voortouw om te starten met 's werelds eerste waterstof locomotief. Al eerder werd deze locomotief op Trako 2021 en Innotrans Berlin 2022 gepresenteerd  waarna we er een artikel over schreven,maar alsnog vonden we deze locomotief noemenswaardig om ook nu te benoemen.

De SM42-6Dn is een waterstof-aangedreven vier-assige rangeerlocomotief met 180 kW tractiemotoren en 175 kg waterstofopslag. Twee 85 kW brandstofcellen genereren elektriciteit via waterstofreactie met zuurstof, die lithium-titanaat-oxide batterijen van 167,6 kWh voedt. Dit prototype kan 24 uur rangeren op één tank en heeft een topsnelheid van 90 km/u, ideaal voor havens. Het wordt geleverd met een lokaal waterstoftankstation en veiligheidsfuncties zoals camera's, sensoren en radiografische bediening. Dit prototype wordt bij Orlen getest tot 2025.

Nieuwe generatie IC-rijtuigen voor PKP

Eerder dit jaar schreven we over de nieuwe rijtuigen die voor PKP in Polen geleverd werden, en waarvan de laatste in augustus werd overgedragen. Maar eerder in november vorig jaar werd er bekend gemaakt dat PKP een Europese aanbesteding is gestart voor de levering van een nieuwe generatie rijtuigen. Deze moeten grensoverschrijdend zijn en Polen verbinden met Oostenrijk, Tsjechië, Duitsland, Hongarije, Litouwen en Slowakije. Deze rijtuigen zullen geschikt zijn voor 200 kilometer per uur, en moeten vanaf 2025 de fabriek uitrollen. Inmiddels heeft PKP tijdens Trako een compacte mock-up gepresenteerd met daarin het nieuwe interieur van deze trein.

Trako 2025

De Trako spoorbeurs vond dit jaar plaats van 19 tot en met 22 september plaats in de Poolse stad Gdansk. De volgende beurs zal plaatsvinden van 23 tot en met 26 september 2025.