Als je over land van Midden-Europa naar Italië wilt reizen kom je langs de indrukwekkende Alpen. Al meer dan een eeuw geleden begonnen mensen met het boren van tunnels door deze reusachtige bergen om de reis te verkorten. Oostenrijk kent zelf al 166 wegtunnels en 29 spoortunnels, elk langer dan 1,5 kilometer. Met zoveel lange tunnels is veiligheid van groot belang, en dus heeft de ÖBB een speciale reddingstrein laten maken.

De Zwitserse treinbouwer Stadler heeft de trimodale reddingstrein met de naam 'ServiceJet' gefabriceerd voor de Oostenrijkse ÖBB. De op maat gebouwde trein kan ingezet worden voor hulpverlening in spoorwegtunnels. Al eerder vonden er al tunnelbranden plaats, net zoals vorig jaar in de ruim 15 kilometer lange Terfnertunnel in Tirol, toen er brand uitbrak door een beschadigde bovenleiding, waarna er een NightJet geëvacueerd moest worden. Dit geeft aan dat speciale gespecialiseerde railvoertuigen hard nodig zijn bij het bestrijden van tunnelincidenten.

ÖBB Servicejet

Geheel in lijn met de naamgeving van onder meer de Railjet, en de NightJet heeft ÖBB de 'Servicejet' besteld, waarmee door de efficiëntie het aantal huidige aantal reddingstreinen wordt verlaagd van 21 naar 18 treinen. Deze speciale treinen zullen worden gestationeerd bij druk gebruikte tunnels. De productie ervan vindt plaats in de Zwitserse Stadler-fabrieken in Bussnang en St. Margrethen. De eerste plaatsing van de reddingstrein is gepland bij de opening van de Koralmspoorlijn, met een tunnel van 33 kilometer die eind 2025 geopend zal worden.

De 68 meter lange Servicejet kan elektrisch een topsnelheid van 160 kilometer per uur bereiken en 120 kilometer per uur met behulp van batterijen of diesel. De trein is uitgerust met een trimodale aandrijving, wat betekent dat hij elektrisch kan rijden via een stroomafnemer tegen de bovenleiding, via krachtige batterijen, of dieselmotoren.

Veelzijdig

De Servicejet is veelzijdig inzetbaar, zowel voor brandbestrijding als voor het wegslepen van gestrande treinen. Hij beschikt over speciale apparatuur waarmee hij veilig door een rokende tunnel kan rijden om snel een gevarenzone te bereiken. De trein biedt plaats aan ongeveer 300 passagiers en heeft 18 speciale zitplaatsen voor hulpverleners. Een HVAC-systeem met geavanceerde filters beschermt de inzittenden tegen rookgassen. Door de lichte overdruk in de trein worden schadelijke gassen buitengehouden. De bestuurderscabine aan de voorzijde is uitgerust met een watersproeisysteem aan de buitenkant ter bescherming.

Daarnaast kan de reddingstrein worden uitgerust met diverse rolcontainers die speciale hulpmiddelen bevatten, zoals draagbare pompen, bosbrandbestrijdingsapparatuur, ademhalingsapparatuur, en beschermingspakken. Deze kunnen gemakkelijk aan boord worden gebracht met behulp van twee speciale liften.

Blussysteem

De Servicejets zijn uitgerust met twee verschillende blussystemen voor brandbestrijding. Het eerste systeem is een hogedruksysteem van 100 bar dat fijne nevel kan spuiten. Dit systeem kan bijvoorbeeld worden gebruikt om een tunnelbuis te koelen of de bermen van de tunnel nat te houden. Het tweede systeem werkt met een normale druk van 10 bar en is bedoeld voor de bestrijding van standaardbranden. Voor deze brandbestrijdingsmethoden heeft de trein 40.000 liter water en 1.200 liter schuimconcentraat aan boord, opgeslagen in de middelste wagon. Dit schuim kan worden gebruikt met zowel de hogedrukblussers als de normale brandblussers.

Op het dak van de trein, aan de voor- en achterzijde, zijn twee jet-ventilatoren geïnstalleerd. Deze ventilatoren verspreiden de watermist die door de hogedruksystemen wordt uitgestoten. Ze kunnen ook worden ingezet tijdens evacuaties in een met rook gevulde tunnel om tegendruk te creëren en zo te voorkomen dat de rook zich terug verspreidt. Daarnaast beschikt de trein over zoeklichten en warmtebeeldcamera's voor zoek- en reddingsoperaties. Al deze systemen kunnen vanuit de bestuurderscabine worden bediend.

Maatwerk

De Servicejet is speciaal door Stadler op maat gemaakt voor de ÖBB, maar ook goedgekeurd voor gebruik op het Duitse spoorwegnet. De voertuigen zijn aangeschaft door Rail Equipment GmbH, een volledige dochteronderneming van ÖBB-Infrastruktur AG. De trein heeft drie soorten aandrijvingen: elektrisch, diesel en batterijen.

De specificaties van de trein zijn als volgt.

Klant	ÖBB Rail Equipment
Aantal	18 stuks
Inzetgebied	Oostenrijk en Duitsland
Spoorbreedtte	1435 mm
Trimodale aandrijving	Bovenleiding: 15 Kv AC / 16,7 Hz Diesel generator: 2 x 390 kW Batterij: 2 x 140 kW
Assen-opstelling	Bo'2'+2'2'+ 2'Bo'
Indienststelling	2024
Zitplaatsen	Cabine: 2 stoelen; Operationeel team: 18 stoelen en langwerpige banken voor evacuatie van passagiers.
Maximum aantal personen	331 (voor evacuaties)
Vloerhoogte	Lage vloer: 600 mm Hoge vloer: 1200 mm
Entree-breedte	1320 mm
Lengte over koppeling	68,09 mm
Breedtte	2,820 mm
Hoogte	4,600 mm
Continu vermogen	2,000 kW via bovenleiding; 520 kW via diesel
Maximaal vermogen	3,000 kW via bovenleiding; 600 kW via batterij; 1,200 kW via diesel
Maximale snelheid	160 km/u via bovenleiding, 120 km/u via dieselaandrijving