Het Spoorwegmuseum heeft vrijdag bekend gemaakt dat de eerste Koploper met het nummer 4011 onder zal worden gebracht in hun omvangrijke collectie. De officiële overdracht zal op vrijdag 14 juni zijn. De aankomsttijd zal het museum binnenkort bekend maken.

De nestor van de Koplopers heeft de afgelopen tijd bij hobbyisten een grote cultstatus bereikt. De grote belangstelling is op te merken doordat zij op de website Treinposities.nl ruim 700 foto's van dit treinstel hebben geüploadt. Op 3 mei 2024 reed deze Koploper een afscheidsrit, en in de avond van 8 mei was het echt over en uit met de ritten in de dienstregeling van NS. Hierna is de trein naar de werkplaats gegaan voor onderhoud en herstel van defecten. Enkele dagen geleden heeft deze trein zelfstandig een rit gemaakt naar Amersfoort waar deze gereed wordt gemaakt voor opname in het museum.

De trein heeft de bijnaam Koploper vanwege de doorloopkop onder de verhoogde machinistencabine, waarmee je naar een ander treinstel kon lopen. Deze werd bij de modernisering verwijderd omdat deze storingsgevoelig was. De naam Koploper verdween weliswaar van de treinen, maar werd in de volksmond nog wel zo genoemd.

Eerste van de seriebouw

Treinstel 4011 is het eerste treinstel uit de serieproductie nadat er zeven prototypes waren uitgekomen in de nummerreeks 4001-4007. Op 14 december 1983 zag deze bij werkplaats van Talbot in Aken het levenslicht. De trein bevond zich in de eerste deelserie waarvan alle 39 treinen inmiddels buiten dienst zijn. Ongeveer 80 Koplopers uit de nieuwere deelseries zijn de komende jaren nog in dienst totdat de ICNG en DD-NG deze treinen zullen vervangen.

Vergeleken met de inmiddels terzijde gestelde en gesloopte prototypes had deze nieuwe serie een betere indeling van de ramen, betere indeling van de hoge machinistencabine met een veiliger geplaatste trap, toevoeging van luchtdouches bij de zitplaatsen, automatische schuifdeuren in plaats van klapdeuren bij de bakovergang en betere techniek voor de doorloopkoppen.

Loopbaan

De 4011 heeft in zijn veertig jaar lange bestaan een interessante loopbaan. Zo heeft het treinstel bij de NS in een speciale KLM-kleurstelling gereden, en later nog met een kleurstelling van Aegon.

In 2005 werd besloten tot een grote revisie van de ICM-treinstellen. Voor een bedrag van 190 miljoen euro worden tussen 2006 en 2010 de treinstellen 4011 - 4097 door de Haarlemse werkplaats NedTrain gereviseerd. Op 7 maart 2005 verliet deze trein voor een anderhalf jaar het spoor om volledig te worden gemoderniseerd. Uiteindelijk kwam de trein op 9 oktober 2006 weer de werkplaats uit om na diverse testen, waaronder een bezoek aan de Oostenrijkse klimaatkamer, op 16 april 2007 weer in dienst te komen bij NS.

De zwarte wolken dreigden de afgelopen jaren al boven de eerste serie Koplopers. Met een niet-publieke afscheidsrit in december vorig jaar leek de 4011 toen zijn laatste rit te maken. Na deze rit bleek de trein onvermurwbaar in de dienstregeling te blijven rijden, waarbij het stel nog enkele malen werd verholpen van enkele kleine defecten en het nodige onderhoud kreeg terwijl andere treinstellen uit deze eerste serie buiten dienst gesteld werden. Op 3 mei 2024 vond er een officiële afscheidsrit met de 4011 plaats en op 8 mei was het over en uit met deze trein in de dienstregeling van NS. Vanaf nu zal deze eerste Koploper behouden blijven in het Spoorwegmuseum voor het nageslacht.

In november 1983 had Talbot de linker foto laten maken ter ere van de 4011. Op 10 juni maakt Klaas Nauta enige opnames in de fabriek in Aachen waar aan de serie ICM1 werd gewerkt. Beide opnames uiteraard uit de beeldbank van de NVBS/SNR. pic.twitter.com/tnZ2qSAspv

— NVBS (@NVBSspoor) April 29, 2024