De NS heeft bekend gemaakt het proces voor het toebedelen van de financiële tegemoetkomingen vanwege de transporten in de Tweede Wereldoorlog af te hebben gerond. Ruim 5000 personen hebben recht gekregen op een tegemoetkoming.

In totaal hebben volgens het eindverslag 5.498 slachtoffers van de transporten in de Tweede Wereldoorlog of hun nabestaanden een individuele tegemoetkoming van NS ontvangen. Ook hebben 804 overlevenden van de transporten hebben de tegemoetkoming ontvangen, de overige tegemoetkomingen waren voor nabestaanden.

De uitvoering van de tegemoetkoming had vanaf 5 augustus 2019 een looptijd van precies een jaar en tot in 2021 zijn lopende aanvragen behandeld. Met de tegemoetkoming is in totaal ruim 43 miljoen euro gemoeid.

Op morele gronden

Na gesprekken met de heer Salo Muller besloot NS vanuit morele gronden te kijken naar de wens om individuele tegemoetkoming. Op 27 november 2018 is met dat doel - onder leiding van Job Cohen - de Commissie Individuele Tegemoetkoming Slachtoffers WOII Transporten NS ingesteld. NS heeft in juni 2019 alle adviezen van de Commissie overgenomen.

Collectieve erkenning

Om het leed en lot van de grote groep getransporteerde gevangenen - die buiten de individuele tegemoetkoming vielen - te erkennen, heeft NS diverse herinneringscentra in Nederland vorig jaar financieel extra gesteund. Kamp Westerbork, kamp Vught, kamp Amersfoort en het Oranjehotel hebben samen 5 miljoen ontvangen. NS heeft de centra gevraagd het bedrag onder meer te besteden aan educatie voor jongeren, met bijzondere focus op discriminatie waaronder antisemitisme tot aan de dag van vandaag.

Vooronderzoek NIO

Tot slot adviseerde de Commissie een diepgaand onderzoek te doen instellen naar de rol van NS tijdens de Tweede Wereldoorlog, waarbij het perspectief is gericht op transporten tijdens de oorlog. Dit met het oog op het verdiepen van het historisch inzicht en de reflectie op het eigen handelen in de oorlogsjaren. Daarom heeft NS het NIOD gevraagd hier een vooronderzoek naar te starten. Mocht uit het vooronderzoek blijken dat meer onderzoek nodig is, dan geeft NS het NIOD daar opdracht toe. Het advies tot diepgaand onderzoek is daarmee de laatste aanbeveling van de Commissie die nog open staat.

"Ik zou de Commissie onder leiding van de heer Cohen heel hartelijk willen bedanken voor de zorgvuldigheid die zij hebben weten te koppelen aan de snelheid van hun harde werk", laat Marjan Rintel (president-directeur van NS) weten.

Zwarte bladzijde in de geschiedenis

NS heeft tijdens de Tweede Wereldoorlog in opdracht van de Duitse bezetter speciaal ingelegde treinen gereden om mensen te vervoeren met concentratie- en vernietigingskampen in het buitenland als uiteindelijke bestemming. NS beschouwt de medewerking aan deze deportaties door de bezetter als een zwarte bladzijde in de geschiedenis van het bedrijf en heeft hier in 2005 excuses voor aangeboden.