De NS heeft vrijdag de jaarcijfers van 2021 bekendgemaakt. Vanwege de coronapandemie heeft het vervoersbedrijf minder dan de helft van het aantal reizigers vervoerd en afgelopen jaar opnieuw verlies geleden, ondanks de coronasteun vanuit de overheid.

"We staan in de startblokken om meer reizigers te verwelkomen", vertelde Marjan Rintel, president-directeur van NS, bij de presentatie van de jaarcijfers vanuit de werkplaats in Utrecht.

Ook in 2021 minder dan de helft aan reizigers

De NS moest afgelopen jaar nog steeds de reiziger terugwinnen in de trein, sinds de coronapandemie de wereld in zijn greep houdt. Het tweede jaar op rij vervoerde de NS minder dan de helft van het gebruikelijke aantal reizigers. In 2021 lag dit aantal op 48% tegenover 45% in 2020.

Van januari tot en met mei gold het dringende overheidsadvies om het openbaar vervoer alleen voor noodzakelijke reizen te gebruiken, ook werd er door de overheid voor enkele maanden een avondklok ingesteld. In de zomer golden er minder beperkende maatregelen en kon de vervoerder steeds meer reizigers terug in de trein verwelkomen. Met de verdere opening van het onderwijs en versoepelingen van het thuiswerkbeleid nam het aantal reizigers na de zomer flink toe. Sinds oktober liep het aantal reizigers weer terug, voornamelijk door het overheidsadvies om zoveel mogelijk thuis te blijven.

Financiële cijfers

De lage reizigersaantallen als gevolg van de coronamaatregelen hebben dramatische gevolgen voor de financiën van NS, zo blijkt uit de jaarcijfers van NS over 2021. De Nederlandse reizigersopbrengsten waren € 1,1 miljard lager dan voor corona. Om grotendeels te kunnen blijven rijden, kreeg NS een beschikbaarheidsvergoeding van € 925 miljoen van het rijk als gedeeltelijke compensatie. Hierdoor en door kostenbesparingen bleef het negatieve resultaat uit bedrijfsactiviteiten, vóór de impact van een aantal bijzondere posten, beperkt tot -€ 49 miljoen. Zonder deze compensatie was het operationele verlies uitgekomen op -€ 974 miljoen.

Naast de beschikbaarheidsvergoeding nemen we zelf besparingsmaatregelen om zo snel mogelijk weer op eigen benen te staan. Zo worden we weer een financieel gezonde organisatie die klaar is voor de toekomst.

Boekhoudkundig kan NS wel een positief resultaat uit bedrijfsactiviteiten schrijven: € 482 miljoen. Dat is het resultaat van boekhoudkundige meevallers (non cash) in het buitenland als gevolg van een gunstig onderhandelingsresultaat met de Britse opdrachtgevers en door het boekhoudkundige effect van lagere afschrijvingen als gevolg van de afwaardering van € 1,6 miljard welke NS vorig jaar al moest inboeken.

En wat ons betreft mag de rekening van de pandemie nooit bij de reizigers terechtkomen. De trein moet financieel aantrekkelijk blijven voor reizigers. Daarom zou het ook goed zijn om de BTW op treinkaartjes af te schaffen.

Prestaties 2021

In 2021 kwam 94,4% van de reizigers op tijd tegenover 93,5% in 2020. Het percentage reizigers dat een zitplaats in de spits had, komt over heel 2021 uit op 99,6% tegenover 97,3% in 2020. Vorig jaar heeft de NS verbeteringen doorgevoerd in de dienstregeling met onder andere een nieuwe tienminutentrein tussen Rotterdam-Den Haag-Schiphol en Schiphol-Nijmegen en een snellere verbinding naar Zeeland. Ook is Nederland vorig jaar weer op het Europese nachtnet aangesloten en rijdt er sinds mei weer een nachttrein tussen Amsterdam-Wenen/Innsbruck en sinds december ook tussen Amsterdam-Zurich.

Stijgende stationswaardering

Voor het zesde jaar op rij zijn reizigers weer meer tevreden over hun station. Afgelopen jaar gaf 80 procent van de reizigers de stations een 7 of hoger met gemiddelde van 7,3 als cijfer. NS en ProRail spannen zich in om stations door te ontwikkelen tot een knooppunt waar meerdere vormen van vervoer samenkomen. Samen met ProRail is er hard gewerkt om de volgende stations te verbouwen, te moderniseren en op te leveren: Castricum, Alkmaar Noord, Amsterdam Amstel, Winterswijk, Maastricht, Delft Campus en het stationsgebouw in Zwolle.

Financiële prestaties

NS behaalde een omzet van € 6.486 miljoen, dit is inclusief € 940 miljoen aan beschikbaarheidsvergoeding en NOW (Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid). In 2020 lag dit aantal op € 6.601 miljoen, inclusief € 842 miljoen aan beschikbaarheidsvergoeding en NOW. De opbrengsten komen voornamelijk uit vervoer per trein in Nederland, Verenigd Koninkrijk en Duitsland en exploitatie van stations in Nederland. NS realiseerde een negatief resultaat uit bedrijfsactiviteiten van -€49 miljoen tegenover 2020 -€ 95 miljoen in 2020.

Inclusief herijking van bijzondere waardeverminderingen en vrijval van voorziening voor beëindigingsvergoedingen in het Verenigd Koninkrijk leverde 2021 een resultaat uit bedrijfsactiviteiten op van € 482 miljoen tegenover -€ 2.443 miljoen in 2020. Het netto resultaat over de verslagperiode is uitgekomen op € 500 miljoen wat in 2020 nog lag op -€ 2.581 miljoen.

Activiteiten in Nederland

In Nederland kwamen de vervoersopbrengsten uit op € 1.519 miljoen. Daarmee zijn deze nagenoeg hetzelfde gebleven als in 2020 met toen een opbrengst van € 1.539 miljoen, maar € 1,1 miljard lager dan voor corona. Net zoals in 2020 is de NS, ondanks de tegenvallende reizigersaantallen, op verzoek van de overheid vrijwel een volledige dienstregeling blijven rijden. Ter compensatie heeft de vervoerder een beschikbaarheidsvergoeding van € 925 miljoen ontvangen tegenover € 818 miljoen in 2020.

De opbrengsten van de exploitatie van stations lag in 2021 op € 355 miljoen en in het voorgaande jaar € 376 miljoen lag tegenover €187 miljoen in 2019. Dit komt vooral door de lagere opbrengsten uit de winkels op de stations en verleende kortingen op de verhuur van winkelruimte op stations als gevolg van de lage reizigersaantallen. Door de gevolgen van de ingrijpende coronamaatregelen voor winkels en horeca heeft NS voor de exploitatie van stations een NOW-vergoeding van € 15 miljoen verantwoord tegenover € 24 miljoen in 2020.

NS realiseerde in Nederland een negatief resultaat uit bedrijfsactiviteiten vóór (herbeoordeling) bijzondere waardeverminderingen en (vrijval) beëindigingsvergoedingen van -€ 54 miljoen tegenover -€ 139 miljoen in 2020, inclusief de gevolgen van de in 2020 verantwoorde bijzondere waardevermindering bedroeg het resultaat uit bedrijfsactiviteiten € 95 miljoen tegenover -€ 1.701 miljoen in 2020.