Nadat vele reizigers van de NS er jaren op gewacht hebben, is het sinds enkele maanden eindelijk mogelijk om gebruik te kunnen maken van internet in de trein. Dit zal voorlopig alleen bij de Intercity's worden aangeboden welke de lange trajecten in Nederland aandoen. De uitrol van het internet ging niet geheel zonder problemen, en is inmiddels ook enkele jaren vertraagd, maar sinds kort mag het er dan eindelijk in dienst zijn. In deze review nemen we je mee van begin tot eind.

Proeven via KPN
In 2005 had de NS de handen in één geslagen om samen met telecombedrijf KPN mogelijkheden in de treinen aan te bieden voor internet en actuele reizigersinformatie. Als proef hiervoor werd vanaf 6 december 2005 een ICR-stammetje van 3 rijtuigen ingezet  tussen Haarlem-Maastricht/Heerlen (voorzien van de nummers: 50 84 20-70 550-3, 50 84 10-77 335-4 en 50 84 20-70 545-3) om de mensen van internet mogelijkheden te voorzien en reizigersinformatie te tonen. Ook werd hierbij een samenwerkingsverband aangegaan met RTL welke het nieuws uit zou zenden op de beeldschermen. Helaas heeft de proef niet lang mogen duren gezien de rijtuigen vervolgens gebruikt werden voor meetdoeleinden op de HSL. Waarbij onbekend gebleven is waarom de proef zelf gestaakt werd.

Later besloot de NS nog eens een nieuwe proef te houden, deze vond twee jaar later plaats in juli 2007. Hiervoor werden 3 ICR-rijtuigen gebruikt welke stam 5604 vormen met de 50 84 20-77 102-6, 50 84 10-77 304-0 en 50 84 20-77 113-3.

Aangezien het internet nog steeds niet uitgerold was werd er inmiddels ook een VIRM omgebouwd met deze apparatuur. Helaas is deze nooit in de reizigersdient verschenen met de internet-faciliteit omdat het contract met de KPN beëindigd werd wegens financieële omstandigheden. Hierop is besloten de apparatuur van het systeem weer uit de trein te verwijderen en de trein zonder internet-toepassingen weer in de dienst te laten rijden.

Te hoge kosten
De proeven die de NS met KPN hield leidden niet tot het gewenstte resultaat, deze proeven liepen stuk op het feit dat de kosten moesten worden terugverdiend door middel van advertenties en dat was nagenoeg onmogelijk om het project definitief op deze wijze te laten uitrollen. Bovendien werd het al snel duidelijk dat de NS niet vrij was in zijn partnerkeuze: het project diende Europees te worden aanbesteed.

In april 2009 werd bekend gemaakt dat minister Eurlings van Verkeer en Waterstaat met €15 mln. subside de NS zou gaan steunen voor de inbouw van internet in de trein. Inmiddels wordt hiervan ook gebruik gemaakt en worden alle intercitystellen voorzien van draadloos internet mogelijkheden.

Het uiteindelijke OBIS-systeem
Eind 2009 werd bekend dat de NS in zee zou gaan met T-Mobile welke samen met bedrijf Nomad Digital -welke een Brits bedrijf dat de installatie voor reizigersinformatie en internettoepassingen wereldwijd levert- de internetdiensten zouden faciliteren. Contractueel is vastgelegd tussen de partijen dat voor een looptijd van 3 jaar er gratis internet wordt aangeboden in de trein.
Als proefstel werd de ICMm 4203 uitgekozen, welke toen inmiddels al in revisering was.

Een treinstel waarin met een WLAN draadloos internet mogelijkheid vind is te herkennen aan het volgende logo boven de deuren:

Inmiddels (eind okt. 2010) zijn er al ruim veertig ICMm treinstellen in de omloop met dit systeem.

De techniek
Het systeem loopt via het 3G-netwerk van T-mobile, waarbij de internetcapaciteit ongeveer 7,2 megabit is. Hierbij kan de capaciteit flink schommellen vanwege de netwerkdekking die 3G kan bieden.
Op elk treinstel is een antenne aangebracht die het 3G-signaal uit de lucht opvangt.
Voor het draadloos internet is per rijtuig een accespoint ingebouwd zodat de reiziger een goede dekking heeft om op het draadloze netwerk in te loggen. Hiermee kan de reiziger een maximale snelheid halen van ongeveer 800 kilobyte per seconde, mar ook hier geldt weer dat deze snelheid flink kan schommelen. De NS heeft binnen zijn contract met de T-Mobile ervoor gezorgd dat maximaal 55 mensen op het WiFi systeem kunnen inloggen. Om overbelasting te voorkomen van het netwerk is er besloten om streaming media van o.a Youtube niet toe te laten. Wel is het mogelijk om je e-mail binnen te halen of een VPN-verbinding met het kantoor te maken.

De reizigersinformatie
Door het gehele treinstel hangen er per coupé twee informatieschermen. Elk aan het uiteinde van de coupé, bij de balkons. De beeldschermen zullen qua getoonde informatie weinig afwijken van de nieuwe beeldschermen op de perrons; overwegend blauwe achtergrond, afgewisseld met wit en andersom. Daarbij is de belangrijkste informatie weergegeven met blauwe letters en de extra informatie in witte letters.

De beeldschermen zullen alleen informatie tonen over de desbetreffende treinrit, om grote hoeveelheden informatie te voorkomen. De reiziger moet er immers wijzer van worden en niet totaal overspoeld worden met informatie die misschien niet eens van toepassing is.
Daarnaast zal er een melding "Op tijd" in beeld verschijnen op het moment dat de trein ook daadwerkelijk op tijd rijdt. Elke minuut zal de informatie op de beeldschermen worden ververst, zodat de reiziger tot op de minuut nauwkeurig actuele informatie te zien krijgt.
Ook zullen actuele storingen op het Nederlandse spoorwegnet op de schermen getoond worden.

In de treinen zal naast de beeldschermen ook een computer worden ingebouwd die de reizigers via de omroepinstallatie zal voorzien van een automatische omroep, zoals we die kennen uit de nieuwe Sprinter Light Train (SLT). Deze deelt de reiziger mee wat het volgende station is en wat de belangrijkste overstappen zijn.

Aan de omroep moet nog wel gesleuteld worden, omdat het eindresultaat nog niet zo is als dat de ontwerpers het hadden bedoeld. Dat heeft onder andere te maken met het inbouwen van een nieuw systeem in de omroepinstallatie van ICM, wat niet voorbereid was op OBIS. Hierdoor is de geluidskwaliteit nog niet zoals gewenst. In de toekomst zal men hier aan blijven werken, om de kwaliteit in alle stellen van alle treintypen op een gelijk niveau te krijgen.

Naast het automatische omroepsysteem blijft het voor conducteurs gewoon mogelijk om handmatig te blijven omroepen. Mocht het informatiesysteem de weg kwijt zijn, geen verbinding kunnen maken met de wal of totaal verkeerde informatie tonen of omroepen, dan kan er op afstand worden ingegrepen door de treindienstleiding.

Onze test
Afgelopen maanden hebben wij het gratis internet in de trein op verschillende wijzen uitgetest met o.a een PlayStation Portable en met een Nokia N95. Hierbij hebben we gekeken naar de snelheid en de werking en hoe de verbinding tot stand komt.
De eerste tests begin september waren nog niet best. Hierbij bleek dat per treinstel geen verbinding kon worden gemaakt met de buitenwereld, waarbij de website van de NS en die van aanbieder T-Mobile wel weer bereikbaar bleven. Bij navraag bij de technische dienst van T-Mobile bleek dat er inderdaad enkele aanloop problemen waren bij T-Mobile zelf. T-Mobile kon ons wel vertellen welk treinstel de nodige 'aanloop-problemen' had.

Vervolgens hebben we NS en T-Mobile een paar weken de tijd gegeven om te kijken of het probleem zou zijn opgelost, -ervan uit gaan de dat er uiteraard hard aan gewerkt wordt- en dat was het geval. Begin oktober hebben we opnieuw met een intercity gereist waar WiFi aanwezig was en dit maal was het raak. We hadden internet, en kwamen op een deftige inlogpagina waar men de regels voor gebruik tot het internet moest accepteren, echter deze website gaf aan dat er geen dekking mogelijk was. Wel een voordeel is dat de reizigersinformatie direct zichtbaar zou zijn bij het inloggen.

Op de terugreis zaten hebben we weer een WiFi stel uitgekozen en tot onze grote verrassing werkte het systeem hier wel naar behoren. We hebben vluchtig even met onze telefoon geinternet op onze vaste sites. Het internet werkt in de praktijk lekker vlot. Ook hebben we een kijkje genomen op de grootste Video-portal van de wereld, Youtube. Deze site bleek gewoon te laden, echter het afspelen van video-filmpjes werd geblokkeerd, maar dit was wel te verwachten.
Bij een volgende test zaten we in een ICMm 4204 waarbij er wel WiFi aanwezig was, maar de stickers boven de deuren ontbraken nog. Ook hierbij konden we zonder enige moeite een internet verbinding opbouwen, maar helaas klopte de aangeboden reizigersinformatie niet bepaald.

Ook de automatische omroep hebben we nog nergens kunnen horen. Dit zal naar alle waarschijnlijkheid uitgeschakeld zijn vanwege de foute informatie die met grote regelmaat nog zichtbaar is op de OBIS schermen, en voor extra verwarring kunnen zorgen. Ook zou het kunnen zijn dat de omroep alleen gebruikt kan worden als alle gekoppelde treinstellen over OBIS beschikken.

Conclusie
Het hele OBIS-systeem wat de reisinfomatie toont is mooi systeem wat we komende tijd goed in de gaten zullen houden, gezien dit nog vaak onjuiste reisinformatie toont en dus verwarring zou kunnen brengen met de reizigers.
Verder is het draadloze internet een must voor de reiziger als die geen eigen mobiel abbonement heeft.

Bronnen en copyright:
Opeens had ik het
Tweakers.net
Martijn Haman

Bij delen van deze review en geplaatste foto's m.b.t. het OBIS-systeem ligt het auteursrecht bij 'Opeens Had ik het'. De overige foto is van Martijn Haman.