In het begin van 2010 is NedTrain begonnen met de modernisering van het grootste deel van het DD-AR stoptreinmaterieel welke inmiddels al ruim vijftien jaar oud zijn. De dubbeldeksrijtuigen zullen worden omgebouwd tot Intercitytreinen en zullen worden voorzien van een modernere uitstraling en een beter comfort voor de reiziger.

De nieuwe aanduiding voor het gemoderniseerde dubbeldeksmaterieel zal DDZ gaan worden, dit staat voor DubbelDekker Zones, welke een nieuw concept van NS is. Meer hierover lees je verder in deze review.

De eerste omgebouwde treinstellen zijn inmiddels al gereed, en worden inmiddels al getest. De laatste zal medio 2013 worden afgeleverd.

Algemene vorming van de treinstellen

In totaal worden er de komende jaren 240 rijtuigen omgebouwd, waaronder 50 motorrijtuigen. Hiermee worden 50 treinstammen (30 vierdelige en 20 zesdelige) gevormd. De 1700-locs die voor een dertigtal DD-AR treinen gespannen waren zullen hiermee gaan verdwijnen en eventueel voor andere diensten hun werk gaan doen.

Ook zijn er nog de DDM-1 dubbeldekker stammen, dit was de eerste generatie dubbeldekker in ons land. Aanvankelijk waren er plannen om ook deze rijtuigen bij de modernisering te betrekken, maar achteraf is er vanwege de hoge kosten voor de ombouw besloten deze niet om te bouwen. Deze stellen zullen nog steeds in de winter hun dienst doen als versterking van de materieelinzet, mochten er weer winterse taferelen voordoen waarbij er sprake zal zijn van eventuele materieeluitval.

De nummering van de nieuwe DDZ-treinstellen zal plaatsvinden in de 7500-serie, en de 7600. De viertjes zullen in de 7500 worden genummerd, en de zes-delige stellen in de 7600. Het volgnummer zal uiteindelijk bepaald worden door het nummer van het mDDM-motorstel.

Wijzigingen

De streep aan de buitenkant
Allereerst valt de buitenkant behoorlijk op. Deze krijgt een zo goed als gelijke uitstraling met de V-IRM dubbeldekkers. Om beide treinstellen te kunnen onderscheiden van elkaar is de blauwe band die bij de VIRM naar de bovenste verdieping doorloopt anders gepositioneerd bij de DDZ, hier loopt de blauwe band door naar de onderste verdieping, en sluit de band op de bovenste verdieping niet aan. Op het mDDM-motorrijtuig loopt de blauwe band wel naar boven toe, omdat dit de enige plek is waar in dit deel de reizigers bovenin kunnen zitten.

Ventilatie-roosters
De ventilatieroosters die boven de ramen aan de buitenkant zaten zijn nu ook weggewerkt.Deze werden gebruikt om per gezamelijke zitplek lucht uit te blazen. Nu de trein uiteindelijk voorzien is van airconditioning is dit niet meer nodig. Deze luchtroosters zijn daarom verwijderd.

Zijruiten cabine
Vanwege lichtinval in de cabine is er besloten de zijraampjes van de cabines dicht te maken. Dit moet vanaf heden hinderlijk zonlicht gaan vermijden voor de machinist, waardoor die meer een beter overzicht over het spoor heeft.

Energie
Bij de renovatie moet het materieel ook duurzamer worden. Zo moet er energie bespaard worden doordat de luchtventilatie wordt aangepast aan de hoeveelheid reizigers in elk compartiment. Ook moet er energie bespaard worden door een speciaal folie op de ruiten, waardoor minder warmte- en koudverlies optreedt. Voor de verlichting zal gebruik gemaakt worden van LED-lampen. Deze en andere aanpassingen zorgen voor een totale besparing van 9% op het energieverbruik.

Interieur
De bovenste verdieping is voor de rust en is ingericht als een stilte-coupe en beneden zit men voor plezier en mag men gesprekken voeren en bellen. Beide zones kennen zowel eerste als tweede klasse. De eerste klasse is in het rood uitgevoerd, en de tweede klasse in het blauw.

Ook zal het DDZ-materieel net als het ICM-materieel worden voorzien van het OBIS-reisinformatiesysteem. Dit is het het reizigersinformatiesysteem die op schermen in de coupe's de actuele vertrektijd zal tonen, en wat de reizigers mogelijk maakt om verbinding te kunnen maken met het draadloze netwerk aan boord van de trein.
Meer informatie over OBIS kan je in deze review lezen.

Veiligheid
Zowel de veiligheid voor de reizigers bij het gebruik van de trein alsmede de sociale veiligheid zien in dit treinstel flink verbeterd. Voor de sociale veiligheid zijn er nu camera's in de trein gebouwd die continu alles filmen. De beelden worden digitaal opgeslagen en kunnen door de politie terugbekeken worden indien nodig.

De sluitfluit is weer terug van weggegeweest, dus mensen die net te laat hun trein willen nemen worden nu gewaarschuwd door een sluitfluit, welke aan de zijkanten van de trein is bevestigd. Ook sluitverlichting bij de deuren is nu ook toegepast in ICR-stijl aan de buitenkant. Deze verlichting is naast de deuren geplaatst zodat ze nog beter opvallen.

Ook om de reizigers extra duidelijk te maken dat er ruimte moet worden gemaakt bij het in- en uitstappen zijn twee witte pijlen op de deur aangebracht in de openingsrichtingen van de deur.

Ook de deur van de machinist is nu blauw geworden, om aan te geven dat deze deur vrij moet worden gehouden voor in het geval van een calamiteit.

Invaliden
Voor invaliden is de trein nu ook beter begaanbaar, er is nu een toilet geschikbaar welke geschikt is gemaakt voor rolstoelen, waar tevens een uitklapbaar armsteuntje aanwezig is.

De modernisering besproken

Inmiddels gebruikte rijtuigen
In 2006 werd al voor het project de mABk 390 7739 binnengenomen welke in maart 2006 uitbrandde op de IJsselbrug in Zwolle na brandstichting. Deze kopbak is vervolgens kaalgeplukt, en bewaard voor een modernisering van het DD-AR materieel wat toen in de pijpleiding zat. Het heeft uiteindelijk een tijd lang kaal en gestript bij de werkplaats van Haarlem gestaan totdat er meer bekend was over de modernisering van de DDZ. De ontwerpen moesten immers nog gemaakt worden.

In het begin van 2010 begon men met de try-out voor de modernisering. In de zojuist genoemde mABk 390 7739 werd een try-out opstelling van het interieur geplaatst. Het interieur zat hier nog maar losjes in en de motorbak zal later volledig tot DDZ worden omgebouwd gezien deze onderdeel is van de 50 mDDm motoraandrijvingen die de DDZ zal krijgen, waarbij de 1700-locomotieven als tractie zullen gaan vervallen.

Later werd de BvK 270 7040 tijdelijk even binnengenomen, deze had in 2009 een botsing gemaakt met de Plan-V 419 welke op het punt stond om een museumstatus te krijgen, beide stellen hebben het helaas niet overleefd en werden afgeschreven. De kopbak van de BvK 270 7040 werd gebruikt voor een proefopstelling van de airco, hiervoor moest in het dak een gat worden uitgesneden waarbij er een airco-element op kan worden geplaatst. Ook werd deze bak gebruikt voor een proef van het exterieur aan de buitenkant. De zijraampjes bij de cabine werden als proef dichtgemaakt, en er kwam een blauwe band zoals we die van de VIRM kennen een enkele zijkant. Hierna is de bak weer aan de kant werd gezet om gesloopt te worden, gezien herstel en ombouw tot DDZ te kostbaar leek voor NS Reizigers.

Ook was op dat moment de ABv 380 7555 aanwezig, deze werd ook gebruikt voor een proefopstelling van het interieur. Het interieur zat er maar losjes in en een deel van de bak werd gebruikt voor de try-out. Zo waren de balkons en de trappen nog niet gemoderniseerd en zag dat er nog kaal uit. De reden van een tweede try-out treinstel is omdat deze twee verdiepingen had, tot in tegenstelling met de eerder genoemde mABk 390 7739 die een motorrijtuig is en alleen een bovenverdieping heeft.

Op 31 augustus 2010 arriveerde vervolgens DD-AR stam 7821 in de werkplaats van Haarlem welke bestond uit de bakken: mABk 7703, Bv 7205, ABv 7510 en Bvk 7021.
Deze heeft inmiddels het nummer 7503 aangemeten gekregen, waarbij de mABK-kopbak voor het volgnummer '03' zorgt.

Op 5 mei 2011 is de tweede stam binnen gehaald voor revisie, dit is de 7802, bestaande uit mABk 390 7701 - Bv 280 7207 - ABv 380 7501 - Bvk 270 7002. Tot 24 april 2011 was deze stam bekend als stam 7810, maar door wisseling van Bvk's is het stam nummer gewijzigd. Meer hierover kan je vinden onder het kopje 'voorbereiding'.

Op 9 augustus 2011 is stam 7801 binnen genomen voor revisie. Deze stam bestaat uit mABk 390 7738 + Bv 280 7206 + ABv 380 7502 + Bvk 270 7001. Tot 22 juli 2011 was deze stam bekend als 7822. Hierbij is de Bvk gewisseld stam 7822, zodat deze nu als 7422 door het leven gaat.

Op 31 augustus 2011 is stam 7825 binnengenomen voor revisie, bestaande uit mABk 390 7729 + Bv 280 7202 + ABv 380 7511 + Bvk 270 7025.

De voorbereiding
Ter voorbereiding van de revisie zal NedTrain diverse treinstammen weer herschikken, zodat alle rijtuigen een gelijke levensduur zullen hebben. Inmiddels is dit al gebeurd met de volgende treinstammen:

• 24 april 2011:  Een bakwisseling  tussen stam 7402 en stam 7810. De beide Bvk rijtuigen zijn uitgewisseld. Door de bakwisseling is de 7402 gewijzigd in 7802 en de 7810 in 7410. De 7402 bestond uit de Bvk 270 7002 - ABv 380 7513 - Bv 280 7214 - Bv 380 7508 - locomotief 1701. De 7810 bestond uit de mABk 390 7701 - Bv 280 7207 - ABv 380 7501 - Bvk 270 7010.
• 23 juli 2011: Op dit moment vond een bakwisseling plaats tussen stam 7401 en stam 7822. De beide Bvk rijtuigen zijn uitgewisseld. Door de bakwisseling is de 7401 gewijzigd in 7801 en de 7822 in 7422. De 7401 bestond uit de Bvk 270 7001 - ABv 380 7503 - Bv 280 7211 - Bv 280 7201 - locomotief 1708. De 7822 bestond uit de mABk 390 7738 - Bv 280 7206 - ABv 380 7502 - Bvk 270 7022.
• 3 augustus 2011: Toen vond er een bakwisseling plaats tussen stam 7409 en stam 7876. De beide Bvk rijtuigen zijn uitgewisseld. Door de bakwisseling is de 7409 gewijzigd in 7809 en de 7876 in 7476. De 7409 bestond uit de Bvk 270 7009 - ABv 380 7533 - Bv 280 7270 - Bv 280 7236 - locomotief 1721. De 7876 bestond uit de mABk 390 7750 - Bv 280 7301 - ABv 380 7546 - Bvk 270 7076. Op 24 september 2011 is deze bakwisseling weer ongedaan gemaakt.
• 1 oktober 2011: Een bakwisseling heeft plaats gevonden tussen stam 7815 en stam 7430. De beide Bvk rijtuigen zijn uitgewisseld. Door de bakwisseling is de 7815 gewijzigd in 7415 en de 7430 in 7830. De 7815 bestond uit de mABk 390 7736 - Bv 280 7203 - ABv 380 7524 - Bvk 270 7015. De 7430 bestond uit de Bvk 270 7030 - ABv 380 7505 - Bv 280 7256 - Bv 280 7255 - locomotief 1703.

Het is niet ondenkbaar dat er op termijn tijdens de modernisering nog meer rijtuigen zullen worden herschikt door NedTrain.

Productie proces:
De renovatie wordt uitgevoerd door Nedtrain Haarlem. Bij Nedtrain Haarlem is pas geleden het ombouwproject van ICM met succes beeindigd. "Net als bij de renovatie van ICM zullen we het DDAR materieel vernieuwen via een lijnproductie, zoals ook bij de auto industrie wordt toegepast" zegt Bernardo de Langen van Nedtrain. In teamploegen zal er dag en nacht worden doorgewerkt aan de modernisering, alle onderdelen die nodig zijn voor de modernisering zullen op de juiste momenten worden aangeleverd, waarbij er in een vaste periode steeds een trein de werkplaats kan verlaten.

De inrichting van de nieuwe montagehal is ingericht op het zo efficient mogelijk aanleveren van onderdelen. Ook zijn er voor monteurs zelfs werkinstructies in 3D beschikbaar.

De kosten:
Met de renovatie gaat een investering van 235 miljoen euro gemoeid.
De renovatie moet in juni 2013 totaal voltooid zijn, zo kunnen de treinstellen weer ruim 10 jaar er tegenaan.

Video

 

Bronnen:

Op de Rails
Railmagazine
Treinreiziger
Spoor (Editie 22)
Somda
PuurRuimte

Fotogalerij