Enige tijd geleden zijn wij uitgenodigd om samen met de NVBS een kijkje te mogen nemen in de onderhoudswerkplaats van NedTrain Onnen, op steenworpafstand van het Groningse Haren. Tijdens de rondleiding werden ons diverse werkzaamheden getoond die er in de grote hal plaatsvinden. In deze reportage laten we ze eens van dichtbij zien, ook laten we zien hoe het onderhoudsbedrijf op verantwoorde wijze omgaat met de veiligheidsmaatregelen tijdens het werk wat er wordt uitgevoerd aan de grote en logge en zware materieel en diens onderdelen.

De werkplaats

In het eerste deel van deze reportage nemen we een kijkje naar de werkplaats in het algemeen. Hier valt ook de veiligheidsmaatregelen onder waaraan de werknemers aan moeten voldoen.

Bij de binnenkomst van de werkplaats, via het kantorencomplex viel ons deze lichtkrant op. Op dit bord staat naast een prettige en veilige toewensing voor ons bezoek ook vermeld hoeveel dagen er zonder ongeval binnen het bedrijf is gewerkt. Dit betreft bedrijfsongevallen. Een geschaafde vinger valt hier niet onder. Ook de langste tijd staat er netjes op vermeld. Zo kunnen bezoekers en werknemers goede transparantie zien in de veiligheidseisen die NedTrain hanteert aan het werken aan materieel en hoe de arbeidsomstandigheden worden uitgevoerd.

Van links naar rechts zien we hier een ICM, een VIRM en nog een ICM-trein staan welke een onderhoudsbeurt krijgen.

Hier zien we nog een putspoor in een afgeschermde loods waar op dit moment de SGM-treinstellen werden voorzien van magneetremmen. Voor deze ingreep werd deze loods gebruikt, die voorheen gebruikt werd voor het inbouwen van airco-apparatuur in de machinistencabine van de VIRM. Met regelmaat wordt deze loods wel eens gebruikt voor proeven met de air-conditioning. Dit omdat de ruimte gesloten is en daarbij de warmte of kou binnen kan worden gehouden. Ons rest alleen nog de vraag wie Wiebe is, en wat voor rol hij hier had.

De veiligheidseisen binnen NedTrain zijn zo strikt dat personeel voor hun eigen veiligheid op de groene banen moeten lopen. In deze straat binnen de werkplaats rijden namelijk soms heftrucks rond met onderdelen.

Om zware goederen en complete pallets naar de juiste locatie te brengen rijden er door de
hele werkplaats regelmatig heftrucks rond. Voor de veiligheid moeten de werknemers daarom zo veel mogelijk de groene looppaden in de hele hal gebruiken

 
Het bordes in de lucht wordt binnen NedTrain ook het 'vliegende tapijt' genoemd. Hiermee kunnen de monteurs boven op de daken van de treinen komen, en tevens ook onderhoud doen aan de stroomafnemers boven op de treinstellen. Om met het bordes de lucht in te gaan zijn er strikte veiligheidsmaatregelen, waarbij er toestemming gevraagd moet worden. Dit is nodig vanwege de bovenleidingen die in de hal rondzweven. Ook om deze uit te schakelen geldt er een grondige controle met diverse veiligheidsdrempels om elektrocutie tegen te gaan. De lift zelf is op zich al beveiligd om niet omhoog te kunnen gaan als er nog spanning op de bovenleiding zit.

Hier zien we een ICM-trein en een VIRM-dubbeldekstrein in onderhoud. De VIRM-trein kreeg op moment van ons bezoek een stel nieuwe onderdelen voor de airconditioning en een algehele controlebeurt. Op de voorgrond zien we het hoogwerkers-bordes die we in de vorige foto al hadden beschreven.

Wielonderhoud

Wielen afdraaien
Een belangrijk onderdeel van de treinen zijn de wielen en de draaistellen. Ook deze worden binnen het onderhoudsbedrijf in Onnen onderhouden. Het onderhoud is vrij beperkt, maar het uitwisselen van wie-lassen en draaistellen in binnen de werkplaats geen probleem, evenals het afdraaien van de wielen op de 'kuilwielenbank' om vlakke plekken op de flensen tegen te gaan, wat bij ons de term 'vierkante wielen' kent. We gaan nu even in op het afdraaien van de wielen.

Het is niet geheel duidelijk te zien, dit vanwege de krappe ruimte waar wordt gewerkt, maar hier zien we een VIRM-trein binnen de kuilwielenbank staan. Hier worden de wielflensen van de wielen opnieuw geslepen zodat alle vlakke plekken uiteindelijk zullen verdwijnen. Dit is een proces wat niet onbeperkt gedaan kan worden, maar indien het mogelijk is, en de schade is beperkt, dan kunnen de wielassen enige tijd mee.

Het slijpen gebeurt op minder dan een millimeter nauwkeurig, en hierbij worden van een as beide wielflensen tegelijkertijd geslepen, waarna na korte tijd de wielen van de volgende as geslepen kan worden. Tijdens het proces wordt er vaak gebruik gemaakt van een speciale rangeerlocomotief die de trein de kuilwielenbank in trekt of duwt.

In deze container komt het slijpsel van de wielen vandaan van de kuilwielenbank. Dit metaal is flinterdun afgeslepen en mag onder geen beding met de hand worden aangeraakt. Met regelmaat worden de containers uiteindelijk door een gespecialiseerd bedrijf geleegd, en worden de metalen delen geer gerecycled. Ook recyclen is een hoge vaandel in de werkzaamheden wat NedTrain uitvoert. In 2018 verwachten ze 80% van de onnodige onderdelen te recyclen.

Wiel-assen verwisselen op de aardwindbank
Als de assen met de wielen aan het einde van hun leven zijn, dan zullen deze moeten worden omgewisseld voor een ander exemplaar. In de werkplaats van Onnen is daarvoor een speciale plek ingericht om dit op een snelle, makkelijke en vooral veilige wijze te kunnen doen. Dit gebeurt op de aardwindbank.

Hier zijn we de trein boven op het putspoor. Dit deel van de rails kan in de breedte los van elkaar af worden bewogen, waarmee een wielstel vrij van het spoor kan worden gehouden.

Hier zien we dat het wielstel volledig los staat van het spoor, en op speciale hef-bokken is geplaatst. Dit gebeurt door een onderhouds-medewerker. Vanaf dit moment kan in dit geval de as los worden gemaakt, waarna deze naar de kelder wordt afgevoerd. het afvoeren gebeurt via een ondergronds treintje die naar de wielenwerkplaats- en magazijn rijdt.

 

Hier zien we het eindpunt van kaarsrechte route van een enkele honderd meter lang.

De trein arriveert zojuist samen met de wiel-as als transport.

|
Hier zien we dat de wielassen worden opgetakeld, waarna een nieuwe as terug op transport zal gaan, waarna deze weer vervolgens onder de trein wordt gemonteerd.

In dit deel van de werkplaats kunnen we de draaistellen en wielassen vinden.

Onderhoudsbeurten

Tot zo ver het onderhoud aan de wielstellen, wielen en assen. Zo de werkplaats zijn verder nog vier sporen beschikbaar voor algemeen onderhoud, waarvan een vierde zich in een afgeschermd deel van de werkplaats is gevestigd. We kregen een rondleiding door de loos en liepen onder andere langs een ICM en een VIRM-trein langs welke beiden een onderhoudsbeurt kregen.

Tijdens de rondleiding waren er van diverse treinen vele luikjes open getrokken die normaal voor iedereen gesloten zijn. Wat er achter deze deurtjes aan elektronica zit, is ons niet bekend. Wel is duidelijk dat het vitale en belangrijke techniek zal zijn om de trein te kunnen laten rijden.

Met regelmaat moet oud meubilair ook worden vervangen. Al het oude meubilair wordt in deze kist verzameld om vervolgens te worden gerecycled als ze echt niet meer nodig zijn. Hiervan kunnen bijvoorbeeld weer tassen worden gemaakt.
 

In deze containerwagens bevinden zich nieuwe bankjes.

Ook voor werkzaamheden aan de koppeling of de witte en rode frontseinen is er een speciaal werkbordes boven op het putspoor geplaatst.

Op het moment dat wij met een aantal andere leden van de NVBS te gast waren werd er ijverig gewerkt om al het materieel te voorzien van de verplichtte UIC-nummers op de rijtuigen van de treinen. Dit werk wordt niet door NedTrain gedaan, maar door FleetShield. Zij zijn ook verantwoordelijk voor het bestickeren van de treinen, zoals we die ook kennen van de speciale treinen, waaronder de speciale VIRM Kroningstrein, en de zuurstok gekleurde IC-Direct die we voorheen kenden van de inmiddels afgestoten Fyra.

Hier zien we een overzicht van het emplacement van de onderhoudswerkplaats te Onnen. Een vrij groot emplacement waar zelf een deel gebruikt wordt voor het wisselen van de locomotieven voor goederentreinen die van dieseltractie overgaan naar elektrische tractie.

Als allerlaatste zien we hier een soort van groepsfoto van de deelnemers van de excursie. In het bovengelegen gedeelte van het gebouw, bevindt zich een kantine, waar we intussen weer naartoe liepen om bij te praten over deze geweldige en zeer informatieve excursie die we te danken hebben aan NedTrain Onnen en de NVBS.

Met dank aan

Deze fotoreportage en de excursie die we samen met een groep spoorliefhebbers hebben gemaakt is medemogelijk gemaakt door de NVBS, NedTrain een een busbedrijf, die ons terug vervoerde met een oude bus van het oer-Hollandse merk 'Den Oudsten'. De heenreis hebben we vanaf station Haren te voet afgelegd.

Fotogalerij