De Stichting Hofpleintrein Rotterdam voert een crowdfundingsactie om de voormalige ZHESM motorwagen 61 uit 1914 (later NS 9952) naar Rotterdam te halen. Het uiteindelijke doel van het plan is de wagen in de toestand van 1926 als monument te plaatsen op het Hofpleinviaduct, nu het monument 'Hofbogen' in Rotterdam-Noord.

Over dit viaduct, tot 2010 het begin van de Hofpleinlijn, reed deze motorwagen van 1914 tot ca. 1944 dagelijks zijn rondjes. De Hofpleinlijn van de Zuid-Hollandse Electrische Spoorwegmaatschappij, geopend in 1908, was de eerste electrische spoorlijn in Nederland, en haar materieel was het eerste electrische treinmaterieel in Nederland. Gezien het succes van het concept 'electrisch treinstel' kan het historisch en technisch belang van dit materieel nauwelijks overschat worden.

Geschiedenis

De ZHESM 61 was onderdeel van een nabestelling uit 1914 maar verder geheel gelijk aan het materieel uit 1908 voor het toenmalige 10.000V wisselstroom-systeem. In de jaren '20 werden de wagens door NS verbouwd voor 1500V-gelijkstroombedrijf en werd bij drie motorwagens, waaronder de 9952, een bagage-compartiment ingebouwd. Hiervoor werden twee reizigerscompartimenten opgeofferd.  Tijdens de Spoorwegstaking werd deze motorwagen, samen met veel ander NS-materieel naar Duitsland weggevoerd. Na de oorlog keerde de wagen niet terug, maar deed enige tijd bij de Oostduitse Reichsbahn dienst als materiaalwagen van het seinwezen. Na buitendienststelling werd hij niet gesloopt, en in 1992 door een Nederlandse spoorwegliefhebber in Klostermansfeld ontdekt. Momenteel bevindt de wagen zich bij de verzelfstandigde werkplaats Malowa in Klostermansfeld/Helbra.

Overbrenging naar Nederland

In Duitsland heeft de gestalde wagen echter geen toekomst, en rest op termijn alleen sloop. Het is aan de stichting daarom zaak de wagen zo snel mogelijk weer naar Nederland te halen. Behalve de fraai gerestaureerde ZHESM 6 in het Nederlands Spoorwegmuseum en deze 9952 resteert er niets van het fraaie en technisch baanbrekende materieel van de ZHESM. Het exemplaar dat als noodwoning in Bosch en Duin stond is in 2015 helaas gesloopt.

Het einddoel van de restauratie van de 9952 is de wagen uiterlijk in de toestand van 1926 terug te brengen (dus voor 1500V-bedrijf, met bagageafdeling en in de groen-creme kleurstelling van NS), en op de Hofbogen te plaatsen. Innerlijk zal de wagen (in de huidige plannen) een klein deel van het oorspronkelijke interieur krijgen en verder als verhuurbare lege ruimte worden opgebouwd voor verhuur op vergelijkbare wijze als de andere ruimtes onder het voormalige spoorwegviaduct. Uiteraard zal dit zo worden gedaan dat een restauratie in volledig originele toestand altijd mogelijk blijft. De restauratie zal worden uitgevoerd bij de Keilewerf in Rotterdam. Voor donateurs zullen tijdens de restauratie periodiek rondleidingen worden georganiseerd.

Met dit initiatief kan dus niet alleen de toekomst van de 9952 worden veiliggesteld, maar keert ook een klein stukje vooroorlogs Rotterdam terug op zijn eigen originele locatie. Het bedrag dat we voor deze eerste stap nodig hebben is 16.500 euro. Op de website van de Stichting Hofpleintrein Rotterdam wordt vermeldt op welke manier donateurs kunnen bijdragen aan de crowdfundingsactie.

Foto's: Stichting Hofpleintrein Rotterdam