De seinen zijn op groen gezet voor de uitrol van het moderne ERTMS-spoorbeveiligingssysteem in Nederland. De ministerraad heeft vrijdag ingestemd om het huidige en verouderde ATB-beveiligingssysteem de komende decennia geleidelijk te vervangen.

Het huidige systeem, dat ruim 60 jaar oud is, wordt tussen nu en 2050 vervangen door het nieuwe, moderne ERTMS-systeem. Hiermee blijft het spoor veilig, ook wanneer dat straks intensiever benut wordt door een groeiend aantal treinen. Dit staat in het besluit waarmee de ministerraad heeft ingestemd op voorstel van staatssecretaris Van Veldhoven van Infrastructuur en Waterstaat. De invoer van ERTMS is de standaard die door de Europese Commissie is voorgeschreven en ook onderdeel van het Regeerakkoord.

Cruciaal

Staatssecretaris Van Veldhoven: "Een goed onderhouden spoor is cruciaal voor een betrouwbaar netwerk. Hier valt ook de vervanging van oude systemen onder. Met dit nieuwe spoorbeveiligingssysteem maken we het Nederlandse spoor de komende decennia klaar voor de toekomst. Treinen kunnen straks veilig dichter op elkaar rijden. Dit is cruciaal voor het groeiende aantal reizigers dat gebruik wil maken van het spoor."

Een spoorbeveiligingssysteem zorgt ervoor dat treinen zich op veilige afstand van elkaar op het spoor bevinden. Het huidige, analoge systeem is op veel plekken meer dan 60 jaar oud en is nog aangelegd met behulp van de naoorlogse Marshallhulp. Dit systeem is aan vervanging toe. Een bijkomend voordeel van het nieuwe, digitale systeem is dat het spoor hiermee ook beter in staat om het snel groeiende aantal treinreizigers dat we de komende jaren verwachten aan te kunnen.

Hogere spoorcapaciteit en veiliger

Machinisten weten nu door seinen en door contact met de treindienstleiding wat de situatie op het spoor is. Met ERTMS, dat zowel in het spoor als in de treinen wordt ingebouwd, ziet de machinist straks altijd in één oogopslag de benodigde informatie om zijn gewenste snelheid te kunnen bepalen. Hierdoor kunnen treinen veilig sneller naar het volgende station rijden dan nu mogelijk is. Treindienstleiders weten straks nog preciezer welk type trein zich waar bevindt en kunnen storingen daardoor sneller afhandelen.

Her artikel gaat na de foto verder

Het gebruik van ERTMS op het spoor bij Utrecht Centraal: De gele balken zijn de zgn. balises die de diverse signalen aan de machinist doorgeven, die ze vervolgens op zijn scherm ziet verschijnen.
Foto: Marten de Vries

Eén Europees systeem

Het ERTMS-systeem is als binnen Europa verplichte standaard ook van groot belang voor het verder bevorderen van internationaal treinverkeer. Waar machinisten nu nog te maken hebben met een 'lappendeken' van verschillende spoorbeveiligingssystemen, waarvan sommigen nog veel ouder dan dat van ons, ontstaat straks één grenzeloos Europees spoor. Met dit Europese systeem zal het lappendeken worden weggenomen zodat de trein bij de grens niet meer hoeft te wisselen tussen de verschillende systemen.

Invoering

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat werkt samen met vervoerders en spoorbeheerder ProRail aan de invoer van het nieuwe systeem. De afgelopen jaren is gewerkt aan een plan voor de ombouw van het huidige spoorbeveiligingssysteem naar het nieuwe. De drukst bereden stukken spoor worden als eerste van ERTMS voorzien. In totaal moeten zo'n 1300 treinen van het systeem worden voorzien en 15.000 gebruikers van het systeem hiervoor worden opgeleid. Tot 2030 wordt er 2,4 miljard euro geïnvesteerd in de drukste routes.

Toekomst

Het plan dat er nu ligt is nadrukkelijk geen blauwdruk van de toekomst. Het betreft een van de grootste veranderingen ooit op het Nederlandse spoor, daarom is het belangrijk dat op tijd ingespeeld kan worden op veranderingen en bijvoorbeeld technologische ontwikkelingen. Voor het kabinet staat voorop dat de inbouw van ERTMS naast zorgvuldig zo kosteneffectief mogelijk moet gebeuren waarbij er vooral goed samengewerkt moet worden met de omringende landen.

Proeftraject

Om de operatie voor de uitrol van ERTMS zo klein mogelijk te houden zal dit als proef bij Lelystad worden aangelegd. Momenteel is de Hanzelijn tussen Lelystad en Zwolle al voorzien van ERTMS, waar nog bijna geen gebruik van wordt gemaakt. Maar met het spoor en het nabijgelegen opstelterrein als 'proeflokaal' zal daar verandering in komen.

Zodra de proef geslaagd is zal op deze plek het oude ATB-systeem ingeruild worden voor het moderne ERTMS-systeem. Vanaf dat moment start ook de uitrol van ERTMS over zeven druk bereden spoortrajecten.

Een machinist die nu nog volgens het oudere ATB-veiligheidssysteem rijdt. (Foto: NS)

Bron: Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat