Spoorbeheerder ProRail heeft vrijdag het jaarverslag van 2019 gepresenteerd. Ze spreken van een jaar "die op veel fronten een jaar van verdere verbetering was, waar ook de intensieve en prettige samenwerking met onze partners in de spoorsector wezenlijk aan bijdroeg". Zo zijn er veel positieve resultaten in de belangrijkste cijfers geboekt, maar spreken ze hun ontevredenheid uit over de prestaties op goederenemplacementen.

"Kijken we naar de jaarcijfers van 2019 dan blijkt dat we tot veel in staat zijn. We zijn trots op het feit dat we de goede cijfers van voorgaande jaren op belangrijke punten in 2019 verder hebben verbeterd." schrijft topman John Voppen. "Deze cijfers komen boven de waarden uit die het ministerie van ons vraagt en die ons scherp houden. Storingen zijn verder gedaald en ook dat is voor ons een belangrijk speerpunt. We zijn tevreden met de cijfers op het gebied van reizigersvervoer per spoor, maar constateren daarnaast dat we met deze inzet het maximale uit ons spoorsysteem halen. Dat is positief, maar investeringen en innovaties blijven noodzakelijk om deze prestaties met de verwachte reizigersgroei van 30 – 40% tot 2030 op dit hoge niveau te houden."

Belangrijke cijfers.

Er werden meer treinkilometers op het spoor gemaakt als in het voorgaande jaar. In 2019 was dit 165 miljoen kilometer tegenover 164 miljoen kilometer in 2018. In de dienstregeling op het conventionele spoor is de punctualiteit gestegen tot 91,9% tegenover 91,5% in 2018. De puctualiteit op de HSL verbeterde naar 83,4% tegenover 82,5% in het voorgaande jaar, maar bleef daarmee onder de gestelde streefwaarde van 84,1% punctualiteit op 5 minuten. In het segment van reizigersvervoerders is het klantoordeel in 2019 licht gestegen naar 7,0 tegenover 6,8 in 2018, waarmee een streefwaarde geheeld is.
   
In het goederenvervoer is de 'transitotijd' verbeterde naar 3,4% wat in 2018 nog 3,6% was. Deze indicator geeft aan dat minder treinen dan in 2018 een ander verloop hadden dan gepland. In het marksegment van goederenvervoerders is het klantoordeel in 2019 gedaald naar 5,4 tegenover 6,3% in het voorgaande jaar en ligt daarmee lager dan de bodemwaarde. 

Veiligheid

Het aantal aanrijdingen op overwegen nam helaas toe tot 43 wat in 2018 nog 32 incidenten waren. Het aantal dodelijke ongevallen daalde naar 9 tegenover 13 in 2018. Volgens de spoorbeheerder komen veel aanrijdingen door roekeloos gedrag. Met het plaatsing van camera’s en actieve controle op risicolocaties wordt er gestreefd om dit te voorkomen. Het aantal suïcidale incidenten is gelijk gebleven aan 2018 en bedroeg 194 incidenten. ProRail noemt de proef met de flitscamera's bij overwegen geslaagd en gaat dit jaar in overleg met het  Infrastructuur en Waterstaat om deze maatregel verder uit te rollen.

Daarnaast worden er ook onveilige overwegen opgeheven zodat er minder gelijkvloerse kruisingen zijn waarbij het aantal incidenten moet afnemen. Het aantal overwegen is verminderd met 42 stuks. In 2019 telde het land nog 2.477 overwegen. Sinds juli 2019 heeft ProRail een directeur Overwegen aangesteld om meer sturing te geven aan de verbetering van de overwegveiligheid. Daarnaast is er met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat ook een gezamenlijk plan van aanpak vastgesteld met verbetermaatregelen die voortvloeien uit een OvV-rapport over overwegveiligheid.

Het artikel gaat verder na de afbeelding

Foto: ProRail

Goederensector

Ontevreden is ProRail echter met haar prestaties ten aanzien van haar goederenemplacementen waar flinke tekortkomingen waren. “Het spoor in de haven van Rotterdam kende in 2019 forse tekortkomingen op een aantal emplacementen. En daar balen we ongelooflijk van, want hierdoor heeft de sector niet optimaal kunnen presteren. De goederenvervoerders waarderen ProRail dit jaar begrijpelijkerwijs met een onvoldoende en het ministerie legt ons een boete van €75.000 op. Onze aanpak om tot substantiële verbetering te komen is al ingezet.", schrijft Voppen. Hij geeft aan dat het bedrijf inmiddels maatregelen heeft genomen om de prestaties in de goederensector omhoog te brengen.

"Met vervoerders en het Havenbedrijf Rotterdam is prioritering aangebracht in de oplossing van die infraknelpunten en een maatregelenpakket Goederenvervoer vastgesteld, dat momenteel wordt uitgevoerd. De focus ligt op langere treinen van 740 meter en het verbeteren van de kwaliteit van de infra in de Rotterdamse haven. Voor het structureel op orde brengen van de Havenspoorlijn in Rotterdam is van het ministerie een eerste investeringssubsidie van €30 miljoen ontvangen. Investeren in spoorgoederenvervoer is belangrijk: de groei van het spoorgoederenvervoer in 2018 zette door in 2019. Het aantal goederentreinen op de grensovergangen naar Duitsland was het hoogste ooit.” vervolgt hij.

Het artikel gaat verder na de afbeelding

Een goederentrein op de Betuweroute (Foto: Ke1jzer)

Stationsvernieuwingen en spoorverdubbelingen

In 2019 heeft ProRail gewerkt aan de vernieuwing van zowel sporen als stations. Op diverse trajecten zijn sporen verdubbeld om in de toekomst meer, langere en snellere treinen te kunnen laten rijden. Op diverse plekken door het hele land zijn is daarom het spoor met de omliggende technische infrastructuur vervangen, het spoor verdubbeld en is op diverse stations de hoogte en lengte van perrons aangepast. Rondom Naarden-Bussum zijn diverse faunapassages voor het natuurgebied Naardermeer aangelegd. Station Heerlen is vernieuwd en werd het nieuwe OV-knooppunt station Lansingerland Zoetermeer geopend. Ook de opening van Zwolle Stadshagen is hierbij een aanwinst voor de Kamperlijn. Daarnaast is er op Den Helder extra opstelruimte gemaakt voor het groeiend aantal passagierstreinen.  

Ook in de goederensector heeft de spoorbeheerder een hoop resultaten geboekt. De emplacementsvoorzieningen voor goederenvervoer in de Waalhaven is verbeterd en er is bij Meteren een goederenwachtspoor opgeleverd voor goederentreinen vanaf 740 meter, en zijn de werkzaamheden voor vervanging van sporen en wissels bij het goederenemplacement Kijfhoek zijn gestart.

Financieel

Spoorbeheerder ProRail krijgt vanuit het Infrastructuurfonds van ministerie van Infrastructuur en Waterstaat geld voor het uitvoeren van haar taken. Daarnaast ontvangt ProRail van de vervoerders gebruiksvergoeding voor het gebruik van de spoorweginfrastructuur. In financieel opzicht wordt er door ProRail gestreefd om het budget efficiënt en rechtmatig te besteden aan de gestelde bedrijfsdoelen, waarbij ze proberen om dit budget tot aan het eind van het jaar op te maken.

In 2019 is het beheer, onderhoud en vervanging van het landelijke spoorwegnet iets onder planning uitgekomen, doordat het afgelopen jaar het werk voor onderhoud en beheer in tijd verschoven is. Dit resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening kwam in 2019 uit op €38 miljoen negatief tegenover €12 miljoen negatief in 2018). Daarnaast is er in 2019 €1,0 miljard geïnvesteerd in materiële vaste activa wat in het voorgaande jaar nog € 0,9 miljard was. Daarvan is € 723 miljoen (in 2018: € 790 miljoen) gefinancierd vanuit de Rijksoverheid, en € 265 miljoen (2018: € 167 miljoen) gefinancierd door derden, zoals provincies en gemeenten. 

Duurzaamheid

ProRail zet in op duurzame mobiliteitsgroei in Nederland. Het energieverbruik in de organisatie van ProRail is in 2019 opnieuw gedaald en wekt de spoorbeheerder steeds zelf meer energie op, bijvoorbeeld aan de hand van zon-energie. Het gebruik van fossiele brandstoffen neemt af, en wordt er geleidelijk afscheid genomen van het grotendeels duurzaam geproduceerde gas. Daarnaast wordt ook het materiaalgebruik verduurzaamt. Met al deze maatregelen spreekt ProRail over een besparing van circa 5 kiloton CO2-emissie. Bij vernieuwingsprojecten wordt gesproken over een besparing van 4,5 kiloton CO2.

De organisatie blijft zich inzetten om duurzamer te worden en hierin samenwerkingen te vinden. In 2019 is met het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat de strategie voor een klimaatneutrale en circulaire infrastructuur opgesteld, wat hieraan moet bijdragen.

Het toekomstige nieuwe station van Delft Zuid welke volledig energieneutraal zal worden met zonnepanelen. Afbeelding: ProRail