Mobiele bereikbaarheid in treinen blijft een uitdaging door de zonwerende metaalcoatings op ramen, de hoge snelheid en afgelegen trajecten. Ondanks speciale versterkers en Wi-Fi hapert de dekking vaak. In Duitsland wordt een nieuwe techniek getest: Het laseren van de ruiten.

Door treinruiten te laseren, worden de ruiten op specifieke plekken dunner gemaakt, waardoor signalen van mobiele telefoons beter kunnen doordringen. Dit proces biedt een elegante oplossing, omdat het de isolerende eigenschappen van de ramen behoudt, maar toch het mobiele bereik verbetert. De laatste leveringen van de langeafstandstreinen ICE-4 en ICE-3neo zijn al voorzien van de speciale ruiten, maar ook het regionale vervoer in Duitsland staat te springen voor deze techniek, en daarnaast kijkt België ook nog eens mee om dit in de praktijk te kunnen testen.

Omgeving Berlijn

Passagiers in Berlijn en Brandenburg hebben sinds kort beter mobiele ontvangst in regionale treinen van de Deutsche Bahn (DB). In opdracht van de Berlin-Brandenburg Transport Association (VBB) en de Nahverkehrsservice Sachsen-Anhalt GmbH (NASA) zet de DB zich in om de ruiten te voorzien van een speciale laserbewerking. Alle 21 Talent-treinen in het Elbe-Spree-netwerk van de regionale treinen zijn inmiddels al behandeld, en het is nu afwachten tot de volgende concessiehouder zich zal melden.

Laserbehandeling

De ramen van treinen bevatten een dunne laag van metaal dat zonnestraling vermindert, maar ook mobiele signalen blokkeert. Met de nieuwste lasertechnologie wordt een fijn patroon in deze laag gegraveerd, waardoor mobiele signalen beter doordringen zonder dat de zonwerende functie verloren gaat.

Berlijn en Brandenburg zijn de eerste deelstaten in Duitsland die DB opdracht hebben gegeven om treinruiten van de bestaande treinen op deze manier te bewerken. Voor langeafstandstreinen past DB deze techniek al geleidelijk toe bij de fabricage van de treinen.

Voor reizigers betekent dit: Betere mobiele ontvangst voor bellen, werken en streamen. Maar ook comfortabeler reizen voor forenzen en studenten, en het is een duurzame techniek omdat de ramen niet te hoeven worden te vervangen, en het laser-proces gewoon in de werkplaats kan gebeuren tijdens regulier onderhoud in een dag tijd.

De 21 treinen die met de laser behandeld zijn worden ingezet op de volgende regionale lijnen:

• RE7 Dessau - Senftenberg
• RB20 Oranienburg - Potsdam
• RB23 Golm - Berlijn luchthaven

Ook andere regionale treinen in Brandenburg, zoals de Siemens Mireo-treinen op de lijnen op de RE10 (Leipzig – Frankfurt/Oder) en RE11 (Leipzig – Hoyerswerda), beschikken al over deze ruiten.

Toekomstplannen

DB wil meer deelstaten overtuigen om deze technologie toe te passen. In het langeafstandsvervoer investeert DB ongeveer 50 miljoen euro om meer dan 70.000 ramen van ICE-treinen te voorzien van lasertechnologie. Nieuwe treinen zoals de ICE 3neo en de ICE-4 hebben deze ramen al vanuit de fabriek.

Maar het blijft niet bij het laseren, want de DB werkt samen met de Duitse telecomproviders om het mobiele netwerk langs spoorlijnen te verbeteren. Op 99% van de hoofdroutes biedt Telekom inmiddels snelheden van 200 Mbit/s of meer. De verbinding tussen Hamburg en Berlijn wordt de komende jaren een testtraject voor naadloze 5G-dekking. Een verbeterde dekking komt goed uit, want reizigers die met de IC Berlijn richting de Duitse hoofdstad rijden hebben vaak vast wel gemerkt dat de mobiele dekking een enorme gatenkaas is, en dat het beter is om je favoriete filmpjes en muziek maar vooral te downloaden in de apps.

NMBS in België

Het aanpassen van de coating op de ruiten van de treinen wordt ook de Belgische vervoerder NMBS gezien als een efficiëntere en goedkopere oplossing. Met een nieuwe raamcoating wordt het gsm-signaal beter doorgelaten zonder verlies van warmte-isolatie. Deze techniek zou al toegepast worden op nieuwe treinstellen (zoals de M7), en zou voor de volledige vloot ongeveer 40 miljoen euro kosten, liet minister Georges Gilkinet eind 2024 weten.

"Door die coating aan te passen, raakt het signaal beter tot in de trein, wat de kwaliteit van de ontvangst fors verbetert", vertelde NMBS-woordvoerder Bart Crols tegenover De Standaard.

De beslissing om de ruiten aan te passen in plaats van wifi te nemen ligt al jaren op de koers van de NMBS. Voormalig spoorbaas Jo Cornu zag eerder het nut van wifi in de trein, maar huidig CEO Sophie Dutordoir verwierp het plan van het draadloze netwerk in 2017 wegens de hoge kosten. Bovendien zou de installatie en het onderhoud van wifi leiden tot een beperkte inzet van treinen en zou het ook leiden tot extra personeelskosten. Daarom is de aanleg van wifi bij onze zuiderburen dus nu definitief van de baan.